بهترين راه چاره آن است که فرد قبل از واقع شدن و مبتلا شدن به سحر از آن پرهيز نمايد، زيرا پيشگيري بهتر از درمان است.

ساحر، آدمي گمراه و شيفته بدي و فساد است و براي محقق ساختن اهداف فاسد خود از شيطان ياري مي جويد. قرآن به ما مي آموزد که چگونه انسان مسلمان خود را از شيطان و ياران و پيروان او در امان نگاه مي دارد. برخي از اين راه ها عبارتند از:

1- پناه بردن به خداوند. قرآن در موارد متعدد ما را به پناه بردن به خدا (استعاذه) رهنمون شده است. خداوند مي فرمايد: «وَإِمَّا يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطَانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ»(اعراف: 200) «و اگر وسوسه اي از شيطان به تو رسيد به خدا پناه ببر» و مي فرمايد: «وَقُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّيَاطِينِ * وَأَعُوذُ بِكَ رَبِّ أَنْ يَحْضُرُونِ»(المؤمنون: 97 - 98 («و بگو پروردگارا خويشتن را از وسوسه هاي اهريمنان در پناه تو مي دارم و خويشتن را در پناه تو مي دارم از اينکه با من گرد آيند».

و بهترين وسيله پناه بردن به خدا خواندن معوذتين است. پناه بردن به خداوند حکيم و دانا و بينايي است که نيرنگ شيطان و ساحران را مي داند و بر رد آن تواناست.

2- تقواي خداوند و رعايت اوامر و نواهي او. کسي که تقواي خدا پيشه کند، خدا نيز حراست او را به عهده مي گيرد و به ديگري نمي سپارد «وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا»(الطلاق: 2) «هر کس از خدا بترسد و پرهيزکاري کند خدا راه نجات را براي او فراهم مي سازد» و مي فرمايد: «وَإِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا لَا يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا»(آل عمران: 120 («و اگر بردباري کنيد و بپرهيزيد حيله گري آنان به شما هيچ زياني نمي رساند».

3- توکل و اعتماد به خداوند. کسي که به خداوند توکل مي کند، خدا براي او کافي است و توکل از قوي ترين شيوه هايي است که بنده خدا آزار و ظلم و تجاوز ديگران را بدان وسيله از خود دور مي کند. «وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ» (الطلاق: 3 ( «هر کس بر خدا توکل کند خدا او را بسنده است».

4- توبه خالصانه در برابر خداوند از تمام گناهاني که دشمن را بر او مسلط ساخته است. خداوند متعال مي فرمايد:« وَمَا أَصَابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ»(الشورى: 30 («آنچه از مصائب و بلايا به شما مي رسد به خاطر کارهايي است که خود کرده ايد». و مي فرمايد: « أَوَلَمَّا أَصَابَتْكُمْ مُصِيبَةٌ قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَيْهَا قُلْتُمْ أَنَّى هَذَا قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ » آل عمران: 165) «آيا هنگامي که مصيبتي در جنگ احد به شما دست داده است به ناله و افغان افتاده ايد و حال آنکه در جنگ بدر دو برابر آن کسب کرده ايد گفتند اين از کجاست، بگو از ناحيه خودتان است».

5- صدقه و احسان که تاثير شگفتي در دور ساختن بلا و سحر و حسد دارد.

6- توحيد خالص و ناب و اينکه شخص به هنگام مشاهده اسباب ظاهري تمام فکر و ذهن خود را متوجه مسبب حقيقي يعني خداوند حکيم توانا نمايد و يقين داشته باشد که اين ابزار ظاهري مانند حرکات باد هستند که در دست قدرت محرک و خلق کننده خود قرار دارند و جز به اذن او سود و زياني نمي رسانند. پروردگار توانا در مورد سحر مي فرمايد: « وَمَا هُمْ بِضَارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ »(البقرة: 102 ( «و حال آنکه با چنين جادوي خويش نمي توانند به کسي زيان برسانند مگر اينکه با اجازه و خواست خدا باشد» و مي فرمايد: « وَإِنْ يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا كَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَإِنْ يُرِدْكَ بِخَيْرٍ فَلَا رَادَّ لِفَضْلِهِ يُصِيبُ بِهِ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَهُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ» (يونس: 107( «اگر خداوند زياني به تو رساند هيچ کس جز او نمي تواند آن را برطرف گرداند و اگر بخواهد خيري به تو برساند هيچ کس نمي تواند فضل و لطف او را از تو برگرداند».

آنگاه که بنده کاملاً متوجه خداوند شده و به توحيد ناب مي رسد، خوف غيرخدا از دلش بيرون مي رود و دشمن در چشم او کوچکتر از آن مي شود که در کنار خداوند از او بترسد، بلکه فقط از خداوندي هراس دارد که او را از دشمنش در امان نگاه داشته است.

7- قرآن خواندن و دعا کردن فراوان. اين القيم دعاهاي قرآني و مأثور را داروهاي الهي نام گذاري کرده و آنها را مؤثرترين راه براي پرهيز از سحر و دور کردن شر ساحران مي داند. او در اين مورد چنين مي گويد:

«ازسودمندترين راههاي درمان سحر استفاده از داروهاي الهي است و در حقيقت داروي اصلي سحر همين است. زيرا سحر و جادو از تاثيرات روح هاي پليد و پست ناشي مي شود و طبيعتاً آن را بايد با چيزي درمان کرد که در مقابل اين روح ها مقاومت و پيکار نمايد يعني اذکار و آيات و دعاهايي که سحر و تاثير آن را باطل مي سازد.

اين دعاها هر چه نيرومندتر باشند، سحر را بهتر مي گشايند، اين کار مانند روبرو شدن دو لشکر است که هر کدام اسلحه و تجهيزات مخصوص به خود را دارد، و هر لشکري که قوي تر و نيرومندتر باشد پيروز ميدان است.

اگر دل انسان لبريز از ياد خدا باشد و فرد در کنار آن دعاها و اورادي را بخواند که منافاتي با ياد خدا نداشته باشد و قلب و زبان در آن مطابق و همراه هم باشند، خود اين بزرگترين و بهترين وسيله براي دور ساختن سحر از آدمي است، و به هنگام مبتلا شدن به جادو نيز همين بهترين درمان است، زيرا سحر ساحران فقط در زنان و کودکان و نادانان و مردمان ساده لوح بيابان و کساني که از دين و توکل و توحيد بهره کافي ندارند و از دعاهاي الهي وماثور نبوي محرومند کارگر مي شود و خلاصه جادو در دلهاي ضعيف و منفعل و متمايل به پستي ها اثر مي کند.

گفته اند: شخص جادو شده خود نيز در رساندن ضرر به خويش کمک مي کند، زيرا در غالب اوقات دل او متوجه چيزي است و آن چيز به سبب ميل و التفاتي که در دل اوست بر قلب مسلط مي شود. روح هاي پليدهم به محض آنکه چنان قلب هايي را مشاهده کردند و دانستند که در آن چيزي است که با آنها [روح هاي پليد] تناسب دارد، و از سويي هيچ قدرت و نيروي الهي هم در آن دلها نيست و ساز و برگ مبارزه با آنها را ندارند، زمينه را مناسب مي بينند و بر آن مسلط مي شوند و ممکن است با جادو و يا چيزي شبيه جادو در آن تاثير نمايند.

اين گفته ارزشمند که از ابن القيم نقل شد ما را به اين حقيقت راهنمايي مي کند که بر مسلمان واجب است که به طور مداوم جان خود را به وسيله دعاها و اوراد الهي و حرزهاي نبوي مصون و محفوظ نگاه دارد.

به اين ترتيب مي تواند از وقوع سحر و جادو پيشگيري نمايد. اما کسي که خود را به وسيله اين داروهاي الهي حفظ نمي کند همان کسي است که خود به ضرر خود کار مي کند و به خصوص اگر دلش را به غيرخدا مشغول بدارد.

.................................................
برگرفته از کتاب دنياي سحر و شعبده بازي
تأليف: دکتر عمر سليمان الأشقر
تهيه و تنظیم: سایت مدرسه اسماعیلیه