بسم الله الرحمن الرحیم

«إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا» (اسراء/ 78)

همانا نماز فجر، زمان حضور فرشتگان است.

این آیه به دو نکته بسیار مهم اشاره می‌کند:

1. نماز صبح به عنوان قرآن معرفی شده زیرا قرائت در آن از بقیه نمازها طولانی‌تر می ‌باشد گویا خداوند می‌خواهد اولین سخنانی که گوش انسان مؤمن را در ابتدای روزش نوازش می‌دهد کلام پروردگار باشد و خیلی فرق است بین کسی که اول صبح گوشش با قرآن آرامش یافته تا کسی که سخنان و گفتار اداره و بازار و ... به گوشش بخورد.

2. حضور اختصاصی فرشتگان در نماز صبح.

عَنْ أبي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: «تَفْضُلُ صَلاةُ الْجَمِيعِ صَلاةَ أَحَدِكُمْ وَحْدَهُ بِخَمْسٍ وَعِشْرِينَ جُزْءًا، وَتَجْتَمِعُ مَلائِكَةُ اللَّيْلِ وَمَلائِكَةُ النَّهَارِ فِي صَلاةِ الْفَجْرِ». ثمَّ يَقُولُ أَبُو هُرَيْرَة رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ : فَاقْرَءُوا إِنْ شِئْتُمْ: {إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَان مَشْهُودًا} (بخارى:648).

ابوهريره رضی الله عنه مي گويد: از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنيدم كه مي‌فرمود: «نماز با جماعت بر نمازي كه به تنهايي خوانده مي شود، بيست و پنج برابر، برتري دارد. و هنگام نماز صبح، فرشتگان شب و روز، جمع مي‌شوند». ابوهريره رضی الله عنه مي‌گويد: براي اثبات اين مطلب، اين آيه را بخوانيد: {إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا} يعني همانا نماز فجر، زمان حضور فرشتگان است.

* آیا فرشتگان در مورد شما نزد خداوند می‌گویند: «تَركنَاهُمْ وهُمْ يُصَلُّون، وأَتيناهُمْ وهُمْ يُصلُّون» یا می‌گویند: رفتیم و آمدیم و خواب بودند؟!!!

ارزش نماز جماعت

عَنْ سَلمَان قَالَ: عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:« مَنْ تَوَضَّأَ فِي بَيْتِهِ فَأَحْسَنَ الْوضُوء ثُّمَ أَتَى الْمَسْجِدَ، فَهُوَ زَائِرُ الله، وَحَقٌّ عَلَى الْمَزُور أَنْ يُكْرِمَ الزَائِرَ». (معجم كبير6016 - صحيح ترغيب رقم322)

از سلمان رضی الله عنه روايت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «كسي كه در خانه‌اش به طور كامل وضو گرفته و به مسجد برود، او مهمان خداست و بر ميزبان لازم است كه مهمان را اكرام كند.»

* در زندگي علما و صلحا مي‌خوانيم كه نه تنها نماز صبح از خودشان فوت نمي‌ شد بلكه فرزندان كوچك را نيز به همراه مي‌بردند و حتي اگر بچه يتيم بود مادر در فرستادن آنها كوتاهي نمي‌كرد همانند مادر امام شافعي.

از عمرو بن شعيب از پدرش از جدش روايت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: در هفت سالگي فرزندانتان را به نماز خواندن امر كنيد و در ده سالگي به خاطر نافرماني و ترك نماز آنها را تنبیه و بستر خوابشان را از هم جدا كنيد. (صحيح ابوداود 495 - صحيح جامع 5868)

ارزش نماز صبح

عَنْ جُنْدب رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ، قالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ صَلَّى الصُّبْحَ فَهُوَ فِي ذِمَّةِ اللَّهِ فَلَا يَطْلُبَنَّكُمُ اللَّهُ مِنْ ذِمَّتِهِ بِشَيْءٍ فَيُدْرِكَهُ فَيَكُبَّهُ فِي نَارِ جَهَنَّمَ» (مسلم 1050)

رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: کسی كه نماز صبح را ادا كند، در حفظ و امان خدا است، خداوند چيزي از عهدش را از شما نمي‌طلبد پس اگر خداوند به خاطر عهد و پيمانش چيزي طلب مي‌نمود، آن بنده را گرفته و بر روي صورتش کشیده و در آتش جهنم مي‌اندازد.

(خداوند از کسی که نماز صبح می‌خواند شدیداً محافظت نموده و کسی که او را اذیت کند توبیخ خواهد نمود.)

عَنِ النَّبِىِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «بَشِّرِ الْمَشَّائِينَ فِى الظُّلَمِ إِلَى الْمَسَاجِدِ بِالنُّورِ التَّامِّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ». (ابوداود561 - ترمذی 223- صحيح ترغيب 315)

رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: كساني را كه در تاريكي‌ها به مساجد رفت و آمد مي‌كنند، به نور كامل در روز قيامت مژده دهيد.

* صالحان حتی شب زفاف،جماعت صبح را ترك نمي‌كردند.

به حارث بن حسان رضی الله عنه گفته شد: چرا شب زفافت در نماز صبح حاضر شدي؟ گفت: «وَاللهِ إنَّ إمرَأةً تَمْنَعُنِي مِن صَلاةِ الغَداةِ فِي جَمعٍ لَامْرَأةُ سُوءِ.» به خدا قسم زني كه مرا از نماز جماعت صبح باز دارد زن بد و شومي است. (قال الهيثمي رواه الطبراني و اسناده حسن (آداب زفاف)

ارزش سنت صبح

عَنْ عَائِشَةَ رضی الله عنها عَنِ النَّبِىِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:«رَكْعَتَا الْفَجْرِ خَيْرٌ مِنَ الدُّنْيَا وَمَا فِيهَا» (مسلم 725)

از عايشه رضی الله عنها روايت است كه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: دو ركعت قبل از نماز صبح از دنيا و آنچه در آن است بهتر است.

از ميان نمازهاي سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم دو نماز را ترك نمي‌كردند، دو ركعت قبليه صبح و نماز وتر.

در سفر تبوک رسول الله صلی الله علیه وسلم و صحابه بعد از طلوع خورشيد بيدار شدند. رسول الله صلی الله علیه وسلم به مؤذن دستور اذان داده، سپس دو ركعت سنت قبلیه صبح خواندند بعد از آن مؤذن اقامه كرده و نماز را به جا آوردند. (سنن نسائي 605)

(اگر دو رکعت سنت صبح چنين ارزشی دارد پس نماز صبح چگونه خواهد بود؟!)

ارزش نماز صبح جمعه

عَن ابنِ عُمَر رضی الله عنهما قال قال رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ :«إِنَّ أَفْضَلَ الصَّلَوَاتِ صَلاةُ الصُّبْحِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ فِي جَمَاعَةٍ» (السلسله الصحيحة 1566)

از ابن عمر رضی الله عنهما روايت است كه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: برترين نمازها ، نماز جماعت صبح روز جمعه است.

راهكارهاي بيدار شدن براي نماز تهجد و صبح

1- تصميم بيدار شدن داشته باشيم و بي‌خيال نباشيم. کسی که به نیت تهجد می‌خوابد اگر خوابش برد ثواب تهجد را دارد.

2- با وضو بخوابيم. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «كسي كه شب را با وضو بخوابد، فرشته‎اي در لباس زيرينش قرار مي‌گيرد و هر لحظه‎اي از شب بيدار ‌شود، فرشته مي‎گويد: " اللهمَّ اغْفِرْ لِعَبْدِكَ فُلاَنٍ، فَإِنَّهُ بَاتَ طَاهِرًا " پروردگارا! فلان بنده‎ات را ببخش؛ زيرا او با وضو خوابيده است.» (ابن حبان1057 - صحيح ترغيب 597)

3- خواندن اذكار قبل از خواب همانند آية الكرسي و تسبیحات و معوذات(اخلاص،فلق، ناس) ...

4- طبق سنت دست راست زیر سر و بر پهلوی راست بخوابید.

5- چرا دوستی‌مان فقط برای گردش و جمع‌های دوستانه در دنیا باشد. قرار بگذاريم كه همديگر را بيدار كنيم تا در بهشت هم نشین هم باشیم.

6- از شب بيداري و صحبت‌هاي بيهوده خودداري كنيم.

7- ترک گناه كرده و دعا كنيم که خداوند توفيق حضور در نماز جماعت را به ما بدهد.

8- از خوردن غذاهاي سنگين در شب خودداري كنيم.

9- از ساعت و موبايل و … جهت بيدار شدن استفاده ببريم. درضمن ساعت را زودتر از موعد تنظيم نكنيم و آن را كمي دورتر از محل خواب قرار دهيم تا مجبور باشيم براي خاموش كردن آن بلند شويم و خواب از چشممان برود.

توجه: روایت صحیح در مورد خواندن آخر سوره كهف و حشر جهت بيدار شدن وجود ندارد و پايبند سنت‌هاي وارد شده باشيم.

عقوبت سستي در نماز

* از نشانه های نفاق عدم حضور در نماز صبح و عشاء

از ابوهريره رضی الله عنه روايت است كه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: سنگين‌ترين نماز بر منافقين نماز عشاء و صبح مي‌باشد، و اگر مي‌دانستند در اين دو نماز چه چيزي وجود دارد، همانا اگر به خزيدن هم مي‌بود در آن حاضر مي شدند. (متفق علیه)

* کوبيدن سنگ بر سر فرد در برزخ به علت تأخير در نماز.

رسول الله صلی الله علیه وسلم در خواب فردی را ديد كه دراز كشيده بود، فردي با سنگ بزرگي بر بالاي سرش ايستاده بود و هرگاه آن سنگ را بر سر مرد ديگر مي‎زد، سرش لِه شده و سنگ دور مي‎افتاد… (علتش اين بود که) آن مرد قرآن را حفظ مي‎نموده، و سپس آن را ترك مي‎كند و مردي كه با خوابيدن، نماز واجب از او فوت مي‎شود. (بخاری 1075 - صحيح ترغيب 578)

.......................................
نویسنده: شیخ موسی بازماندگان