علامه وهبه الزحیلی دانشمند و فقیه بزرگ جهان اسلام در سن ۸۳ سالگی چشم از جهان فرو بست.

به نقل از منابع عربی، علامه دکتر وهبه بن مصطفی زحیلی که یکی از علمای برجسته جهان اسلام است، شامگاه دیروز شنبه، ۱۷ مرداد ۱۳۹۴ (۸ آگست ۲۰۱۵ میلادی) در سن ٨٣ سالگی در دمشق وفات نمود.

دکتر زحیلی یکی از برجستە‌ترین فقهای مسلمان کە میراث گرانبهایی از فقە و تفسیر را از خود بە یادگار گذاشت، روز شنبە، ٨ اوت ٢٠١۵ در سن ٨٣ سالگی در دمشق پایتخت کشور سوریە، جان بە جان‌آفرین تسلیم نمود.

دکتر وهبة الزحیلی کار‌شناس متخصص عضو مجامع فقهی بود. ویژگی بارز وی این بود کە از فرو رفتن در کشمکش‌های سیاسی کشورش خودداری می‌کرد و در نزاع‌های اخیر بی‌طرفی خود را حفظ نمود، و از هیچ یک از طرفین نزاع، حمایت نکرد.

دکتر زحیلی از کشور سوریه و عضو کارشناس مجمع‌های فقهی مکه، جده، هند، آمریکا و سودان بود. ایشان هم چنین ریاست قسم فقه اسلامی دانشکده شریعت دانشگاه دمشق را بر عهده داشت.

تولد:
علامه زحیلی در سال ۱۹۳۲، در شهر دیر عطیه از شهرهای ریف دمشق به دنیا آمد. پدرش حاج مصطفی زحیلی کشاورز و تاجری حافظ قرآن کریم و دوستدار سنت نبوی بود. ایشان تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در میلاد و دمشق سوریه به پایان رساند.

تحصیلات علمی:
علامه زحیلی مراحل تحصیلی خویش را در دانشکده شریعت دانشگاه الازهر پی گرفت و به دانشنامه عالی دست یافت و سپس اجازه تخصص تدریس را از دانشکده زبان و ادبیات عربی الازهر دریافت نمود. و در همین حین به تحصیل حقوق در دانشگاه عین شمس پرداخت و لیسانس حقوق را در سال ۱۹۵۷ م دریافت نمود. و در سال ۱۹۵۹ م فوق لیسانس (کارشناسی ارشد) شریعت اسلامی را از دانشکده حقوق دانشگاه قاهره دریافت نمود و در سال ۱۹۶۳ مقطع دکتری را نیز به اتمام رساند.

اساتید و شاگردان:

الف: اساتید:
دکتر زحیلی از اساتید زیادی علم آموخت که اسامی برخی از آنان به شرح ذیل است:

۱- شیخ حسن حبنکه؛
۲- شیخ صالح فرفور؛
۳- شیخ الازهر محمود شلتوت؛
۴- شیخ محمد أبوزهره.

ب: شاگردان:
از محضر علامه دکتر وهبه الزحیلی افراد زیادی استفاده نمودند که برخی از آنان به شرح ذیل می‌باشند:

۱- برادرش، محمد زحیلی؛
۲- محمدفاروق حماده؛
۳- عبدالستار ابوغده؛
۴- عبداللطیف فرفور؛
۵- بدیع السید اللحام.

مسئولیت‌ها و فعالیت‌ها:

∗ در سال ۱۹۶۳ به عنوان مدرس در دانشگاه دمشق منصوب شد و در سال ۱۹۶۹ به درجه استادیار و در سال ۱۹۷۵ به درجه استادی نائل گشت و به تدریس و تالیف و ارشاد و ارائه سخنرانی‌های عمومی و خصوصی پرداخت.

∗ به مدت دو سال به صورت استاد مهمان در دانشکده شریعه و قانون دانشگاه محمد بن علی سنوسی در شهر بیضاء لیبی تدریس نمود.

∗ هم چنین به عنوان استاد مهمان در قسم شریعت دانشگاه خارطوم و دانشگاه اسلامی ام درمان به ارائه سخنرانی هایی در مورد فقه و اصول فقه برای طلاب تحصیلات تکمیلی پرداخت.

∗ به مدت ۵ سال (۱۹۸۴-۱۹۸۹) نیز در دانشکده شریعت و قانون دانشگاه امارات به تدریس پرداخت.

وی هم چنین در کشورهای کویت و قطر نیز به ارائه سخنرانی و تدریس پرداخته است.

∗ علامه زحیلی استاد راهنمایی بسیاری از پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه دمشق و دانشکده امام اوزاعی لبنان بوده است.

برخی دیگر از فعالیت ها و مناصب وی به شرح ذیل است:

∗ ارائه تفسیر قرآن در رادیو سوریه؛

∗ ارائه برنامه های قرآنی و زندگی در تلویزیونی در دمشق، امارات، کویت و سعودی و در شبکه های ماهواره ای.

∗ گفتگو با جراید سوریه، کویت، سعودی، امارات و …

∗ به وجود آوردن مجله شریعت و قانون در دانشگاه امارات.

∗ رئیس کمیته عالی فرهنگی و رئیس کمیسیون نسخه های خطی دانشگاه امارات.

∗ یکی از اعضای هیئت تحریریه مجله نهج الاسلام دمشق.

∗ رئیس هیأت مدیره مدرسه متوسطه شیخ عبدالقادر قصاب در دیر عطیه.

∗ خطیب مسجد جامع عثمان در دمشق؛

∗ ایراد سخنرانی در ایام تابستان در مسجد ایمان در دیر عطیه.

∗ رئیس هیأت نظارت شرعی شرکت المضاربه والمقاصه الاسلامیه در بحرین؛

∗ رئیس هیأت نظارت شرعی بانک اسلامی بین المللی در موسسه بانکداری عربی در بحرین و لندن

∗ کارشناس در دایره المعارف بزرگ عربی، در دمشق.

∗ عضو آکادمی پادشاهی پژوهش های تمدن اسلامی در اردن (موسسه آل البیت).

∗ عضو کارشناس و متخصص در مجمع فقه اسلامی جده، و مجمع فقهی مکه و مجمع فقه اسلامی هند و آمریکا و سودان؛

∗ عضو شورای عالی فتوا در سوریه.

تقدیر و جوایز:

∗ یکی از ۵۰۰ مسلمان تأثیرگذار؛

∗ جایزه برجسته ترین شخصیت اسلامی در سال ۲۰۰۸ میلادی از طرف دولت مالزی.

تالیفات:

دکتر زحیلی تألیفات زیادی را برای کتاب خانه اسلامی به جای گذاشته است که مشهورترین آن ها به شرح ذیل است:

۱- آثار الحرب فی الفقه الإسلامی، مقارنه بین المذاهب الثمانیه والقانون الدولی؛
۲- تفسیر منیر در ۱۶ جلد (حائز جایزه برترین کتاب جهان اسلام در سال ۱۹۹۵)؛
۳- الفقه الاسلامی وادلته؛
۴- موسوعه الفقه الإسلامی و القضایا المعاصره ۱۴ جلد؛
۵- موسوعه الفقه الإسلامی المعاصر ۸ جلد؛

اللهم أغفر له وأرحمه وأعف عنه وأکرم نزله ووسع مدخله وأغسله بالماء والثلج والبرد، ونقه من الخطایا کما ینقی الثوب الأبیض من الدنس، وأبدله دارآ خیرآ من داره، وأهلاً خیراً من أهله، وزوجاً خیراً من زوجه یا أرحم الراحمین.