حزب عدالت و توسعه ترکیه (AKP) در انتخابات پارلمانی دهم آبان، با کسب 49.5 درصد از آرا، توانست برخلاف بسیاری از پیش بینی ها، اکثریت مطلق کرسی های مجلس قانونگذاری این کشور را از آن خود سازد و امکان تشکیل کابینه ای تک حزبی را برای خود فراهم کند.

این حزب که در حال حاضر توسط داوود اوغلو نخست وزیر ترکیه اداره می شود، دراین دور از انتخابات، در مقایسه با انتخابات 17 خرداد ماه امسال، تعداد کرسی پارلمانی متعلق به خود را 58 کرسی افزایش داده و به 316 کرسی از مجموع 550 کرسی مجلس ملی دست پیدا کرده است.

آنگونه که منابع انتخاباتی در ترکیه گزارش می دهند، این پیروزی حاصل انتقال دو میلیون و هشتصد هزار رای، از آرای حزب «حرکت ملی» و حزب «دموکراتیک خلق‌ها» به سبد آرای حزب «عدالت و توسعه» است و به معنی آن است که دو جریان ملی گرای ترکی و کُردی در مقایسه با انتخابات پنج ماه پیش، شکست سنگینی رامتحمل شده اند.

در این خصوص که چه عواملی سبب شد تا حزب اسلام گرای عدالت وتوسعه، در انتخابات زودهنگام دهم آبان ماه ( تکرار انتخابات پارلمانی 17 خرداد ماه) آرای بیشتری را کسب کند و با احراز اکثریت مطلق کرسی مجلس قانون گذاری ترکیه، رقبای حزبی اش را شکست دهد، تفسیر های مختلفی صورت گرفته، که در ذیل به مهمترین آن ها اشاره می کنیم :

از دیدگاه کارشناسان مسایل ترکیه، علل وعوامل اصلی موفقیت انتخاباتی حزب عدالت وتوسعه را باید در مجموعه تلاش های پنج ماه گذشتۀ مقامات و دست اندرکاران این حزب و همچنین در راهبردها وتاکتیک هایی که در عرصه های مختلف اقتصادی، سیاسی وتبلیغاتی بکار گرفته اند، جستجوکرد:

الف- مقامات حزب عدالت و توسعه در فاصله زمانی بین دو انتخابات ( از 17 خرداد تا 10 آبان ) از شکاف موجود در حزب «حرکت ملی» (ملی گرای ترک) به خوبی بهره برداری کرده و نظر هواداران این حزب را به سیاست های خود جلب کردند. البته به موازات این رویداد که ناشی از پذیرش یکی از صاحب منصبان حزب «حرکت ملی» در کابینه بود، اجرای یک سلسله عملیات نظامی علیه گروه «پ.ک.ک.» ( گروه مخالف کُرد) هم سبب شد تا رضایت خاطر بخشی از ملی گرایان ترک فراهم شود و آنان این بار به جای حزب «حرکت ملی»، به حزب «عدالت و توسعه» رای دهند.

ب - ایجاد فضای امنیتی در ترکیه از جمله عوامل دیگری است که به اعتقاد بسیاری از تحلیگران مسایل این کشور، مهمترین نقش را در جلب آراء رأی دهندگان داشته و پیروزی حزب عدالت و توسعه را در این دور از انتخابات رقم زده است. چنانکه تحلیلگر روزنامه انگلیسی گاردین در خصوص علت اصلی پیروزی حزب عدالت و توسعه، خاطر نشان کرده است که: حساب باز کردن «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه بر روی ترس در جامعه این کشور، عامل موفقیت حزب او در کسب آراء بیشتر بوده است. این تحلیگر معتقد است که سیاست های اردوغان روابط تُرکها با کُردها را متشنج کرده و ضمن بهره برداری های انتخاباتی، از تشکیل دولتی ائتلافی و با ثبات در ترکیه جلوگیری کرده است. روزنامه آلمانی اشپیگل نیز مشابه این دیدگاه را ارائه کرده ؛ چنانکه در باره پیروزی حزب عدالت و توسعه ترکیه نوشته است : دولت آنکارا تخم بحران را در کشور کاشت، به خشونت متوسل شد، منتقدان را ساکت کرد و در نهایت نیز پادش کارهای خود را گرفت.

ج- عده ای دیگر از تحلیلگران، اقدامات مشترک اردوغان رئیس جمهوری و داوود اوغلو نخست وزیر ترکیه در طولانی کردن روند تشکیل دولت را، زمینه ساز حصول نتایج انتخاباتی اخیر می دانند. زیرا به نظرآنان این تأخیر سبب شد تا در فضای بی دولتی، شاخصهای اقتصادی افت کند و در نتیجه مردم خواستار تشکیل سریعتر دولت شوند. از دیدگاه این تحلیگران، اردوغان از سوی دیگر، از سفر آنگلا مرکل صدراعظم آلمان به ترکیه، بهره برداری کرد و در دیدار با وی، موضوع تردد اتباع ترکیه به آلمان را به طور ضمنی به روی کار ماندن حزب متبوعش در قدرت گره زد تا به مردم ترکیه یادآوری کند که اگر او در قدرت نباشد، این وعده ها محقق نخواهد شد.

د- ازجمله علل دیگر مطرح شده درخصوص پیروزی انتخاباتی حزب عدالت و توسعه ، ضعف احزاب رقیب و ناتوانی سران احزاب کوچکتر ترکیه در اجرای مانورهای تبلیغاتی فراگیر است، علتی که تحلیگر شبکه خبری «سی ان ان» از آن با عبارت « نبود مخالفانی قدرتمند» در ترکیه، یاد کرده است.

................................
منبع: خبرگزاری تقریب