علامه شیخ الاسلام شیخ عبدالرحمن سلطان العلماء از بزرگان منطقه و شهرستان بندر لنگه در استان هرمزگان در جنوب ایران بوده‌است. نام کامل وی: شیخ عبدالرحمن بن یوسف الخالدی المخزومی. نسب ایشان به «سیف الله المسلول» خالد بن ولید بن المغیره می‌رسد.

ایشان در شهر بستک دیده به جهان گشودند، دوران کودکی در زادگاه وخود وسپس برای کسب علم به مدارس دینی کوهیج رفتند. در نوجوانی برای ادامه تحصیل رهسپار دیار هند شدند، از آنجا به کشمیر ، مکه ، مدینه ، الاحساء ، رفتند.

از آنجا نیز به مصر رفتند ودر دانشگاه ازهر شریف تحصیل علم نمودنمد. سپس به بستک مراجعت نمودمد ودر آنجا مدرسه ساختند و به کودکان آموزش می‌دادند. در بستک قوام السلطنه لقب «سلطان العلماء» به ایشان دادند.

ایشان در مدرسه خود مشغول تدریس بودند تا اینکه در سال ۱۳۲۶ هحری قمری ودر اثر اغتشاش بستک را ترک نمودند ورهسپار بندر لنگه شدند. در آنجا مدرسه «الرحمانیه» بنیادگذاری نمودند وبه دانش آموزان علوم شرعی ودینی تعلیم می‌دادند. ایشان در سال ۱۳۶۰ هجری قمری در لنگه این دار فانی را بدرود گفتند.

بدون شک معرفی شخصیتهای بزرگ معاصر کاری بس دشوار است که مستلزم تحقیق عمیق و مطالعه دقیق سیرت و تاریخ آنان بوده و با نگارش شرح حالی مختصر نمی توان به تمام ابعاد زندگیشان پرداخت. ولی من باب گفتار حکیمانه (مَا لایُدْرَکُ کُلُّهُ لا یُتْرَکُ جُلُّه) بر آن شدیم که حداقل به برخی از زوایای زندگی ایشان نگاهی بیاندازیم.

شخصيت مورد نظر این مقام یکی از علمای اعلام جنوب است که پس از سالها سیر و سفر در مسیر علم اندوزی به آموزش علوم دینی و خدمت به مردم در منطقه بستک و بندرلنگه پرداخت.

آری وی شیخ عبدالرحمن خالدی بود که در میان مردم به سلطان العلماء معروف شد. عبدالرحمن بن يوسف بن عبدالرحمن بن محمد على بن عبدالرحمن بن عبدالله بن ملاحسين خالدى، نسبش به مجاهد نستوه، سيف الله المسلول خالد بن وليد مخزومى قريشى مى رسد. او در بستك، در خانواده اى مذهبى ديده به جهان گشود و مقدمات علوم را نزد پدر خویش یاد گرفت.

در جستجوي علم:

از همان دوران كودكى به دلیل شوق و رغبتی که به کسب علم داشت پا به این عرصه نهاد و در روستای كوهيج كه در آن برهه مهد تعليم و تربيت بود و به دارالعلم شهرت داشت از محضر عالمى برجسته همچون شيخ محمد شافعي كسب فيض نمود.

سپس سلسله سیر و سفرهای علم اندوزی این جوانمرد که در واقع یادواره رحلات علمی سلف صالح بود آغاز گشت و به جاهای زیادی من جمله هند، کشمیر، کردستان، بغداد، بصره، مکه، مدینه و ..... مسافرت کرد و در نهایت روانه ی مصر شد و از چشمه ی جوشان علمای «الأزهر» سیراب گشت.

بازگشت به دیار:

ايشان پس از سالها تلاش و کوشش و شکیبائی در مسیر تحصیل علم، به مصداق آیه ی (وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ)[توبه:122] به زادگاهش بازگشت و در سال 1301 هجری قمری «مدرسه ی رحمانیه» را تأسیس نمود و در آنجا به نشر آموزه های دینی و معارف اسلامی به دو زبان عربی و فارسی پرداخت.

رفته رفته فعالیتها و تلاشهای دینی ایشان گسترش یافت و نبوغ علمی و جایگاه اجتماعی ایشان نه تنها برای عموم مردم، بلکه در محافل اهل علم و مجالس خواص برجسته گشت. بنابراین به پیشنهاد علمای منطقه و حمایت صولت الملک (خان بستک) از سوی قوام السلطنه والی فارس به «سلطان العلماء» ملقب گشت.

از شاخص های اخلاقی ایشان می توان به حق گویی و صراحت لهجه اشاره کرد. وی در برابر اجحاف و حق کُشیهای برخی از حکام ایستادگی می کرد و با سلاح برنده امر به معروف و نهی از منکر به دفاع از حقوق ستم دیدگان بر می خواست.

هجرت به لنگه:

در سال 1327 هجری قمری به دلیل خلع محمد علی شاه قاجار از سلطنت، فضای کشور آشوب زده شد و به دنبال آن فضای اجتماعی و سیاسی منطقه لارستان و بستک نیز آشفته و نابسامان گشت. شیخ این اوضاع را برای پیشبرد اهداف و برنامه ها نامناسب دیده، و به مصداق آیه ی (وَمَنْ يُهَاجِرْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يَجِدْ فِي الْأَرْضِ مُرَاغَمًا كَثِيرًا وَسَعَةً... ) [نساء: 100] بار سفر بست و به بندرلنگه مهاجرت کرد.

در آنجا فعالیتها از سرگرفته شد و با بنیان گذاری مدرسه رحمانیه که متعاقباً به «مدرسه ی دینی سلطان العلماء» معروف شد، سالها به جهل زدایی، نشر آموزه های دینی و پرورش نسلی آگاه و بیدار همت گماشت.

شاگردان سلطان العلماء:

در طول عمر پر برکت شیخ، شاگردان زيادى نزدشان تلمذ كرده و از محضر علم و شخصيت ايشان كسب فيض نموده اند، علماء و فضلايي همچون مرحوم شيخ زکريا کمالی دانشمند مشهور جزيره ي قشم، مرحوم سيد عبدالرحيم خطيب مرجع اهل سنت بندرعباس، مرحوم شيخ ابراهيم و شيخ عبدالله انصاري از علمای قطر، و مرحوم شيخ عبدالرحيم انصاري از علمای مدينه منوره، مرحوم شيخ محمد نور مدني (شيخ لاور) و مرحوم سيد أمير شيخ قتالي (بنيانگذار مدرسه دینی بندرخمیر) و مرحوم شيخ احمد نور كهتويي از جمله شاگردان وی به شمار می آیند.

و البته پرواضح است که فرزند برومندشان، شیخ محمدعلی خالدی از بارز مردان اين ميدان است، که پس از رحلت پدر، سکان داری این کشتی مبارک را به نیکی به عهده گرفت و در خطه جنوب رجالی را بساخت تا منادی حق و حقيقت بوده و حرکت دانش و اصلاح جامعه را با درایت و حکمت به سرمنزل مقصود رهنمون سازند.

آثار و تألیفات:

سلطان العلماء دست و قلم توانمندی برای نگارش علوم دینی داشته، و در این حوزه نوشته های ارزشمندی - که اکثرا به زبان عربی است- را از خود به جای گذاشته است. کتابهایی چون: شرح نظم متن منهج الطلاب (در پنج جلد)، نبراس الهدی شرح قطر الندی (در علم نحو)، ظهور الحقائق (در سیرت پیامبر) و الفوائد الصمدیه (در علم نحو) از جمله تألیفات ایشان به شمار می آیند.

وفات:

این بزرگ مرد پس از سالها نشر تعالیم دینی، دعوت و ارشاد مردم و خدمت به جامعه در روز شنبه سوم محرم سال 1360 هجری قمری چشم از جهان فرو بست و به لقای پروردگار رحمان شتافت و در بندرلنگه به خاک سپرده شد.

روحش شاد و راهش پر رهرو باد.