متن كامل سخنان دکتر حسن روحانی، رییس جمهور در سیزدهمین اجلاس سران کشورهای اسلامی در استانبول در پی می آید:

بسم‌الله الرحمن الرحیم​

وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا​

امروز كه با شعار «وحدت و همبستگی برای عدالت و صلح» در شهر زیبا و تاریخی استانبول گرد هم آمده‌ایم، فرصت مناسبی است تا به سرنوشت مشترك تمامی مسلمانان در جهان، بیندیشیم. ​

تنها چند قرن پیش، زمانی كه تمدن بزرگ اسلامی در اوج قدرت و اقتدار خویش قرار داشت، شاید كسی تصور نمی‌كرد روزی جهان اسلام گرفتار این‌همه ضعف و سكون شده و در برابر تمدن غربی، كه در رشد فكری و علمی، وامدار مسلمانان بوده است، در موضع ضعف قرار گیرد و یا آن روز كه تمدن اسلامی همه نحله‌های فكری و اقوام و طوایف مختلف را در درون خود جای‌داده و همزیستی مسالمت‌آمیزی را بین آنان برقرار كرده بود، شاید كسی تصور نمی‌كرد روزی چنان فرقه‌گرایی و افراطی‌گری در بین مسلمانان شایع شود كه كشته شدن مسلمان به دست مسلمان به امری عادی بدل گردد. ​

واقعیت آن است كه افول تمدن اسلامی از زمانی آغاز شد كه قدرت‌های بزرگ اسلامی به‌جای هم‌افزایی به درگیری بی‌حاصل با یكدیگر پرداختند و زمینه را برای تهاجم‌های خارجی فراهم كردند. ​

و اكنون متأسفانه تاریخ تكرار می‌شود. هجوم همه‌جانبه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، و بخصوص فكری و اعتقادی به جهان اسلام مجدداً شدت گرفته است ولی این بار به شكلی جدید و با استفاده از اسلام علیه اسلام و مذهب علیه مذهب، گروه‌های افراطی و تكفیری، كه همگان می‌دانند از كجا و چگونه شكل‌گرفته‌اند و چطور حمایت می‌شوند، به خشن‌ترین و بی‌رحمانه‌ترین شكل ممكن مسلمان و غیرمسلمان را قتل‌عام می‌كنند.​ خشونت محض بر عطوفت اسلامی غلبه كرده و ارزش‌های جاهلی جایگزین ارزش‌های اخلاقی اسلام شده است. متأسفانه این سبعیت تحت نام و لوای اسلام صورت می‌گیرد و قربانی اصلی در این میان «اسلام» است و اصول و ارزش‌های آن. ​

جهان اسلام سزاوار آن نیست كه در موج ناامنی، خشونت و تروریسم سازمان‌یافته درغلطیده و مبتلابه عقب‌ماندگی و توسعه‌نیافتگی همه‌جانبه گردد. بلكه سزاوار آن است كه بر جایگاهی برتر بنشیند؛ و این ممكن نیست مگر آنكه با دغدغه بیشتر به وضعیت كنونی و دنیای پیرامونی خویش بیندیشیم؛

این عمل ماست كه مبنای قضاوت مردم جهان اسلام در مورد اسلامیت رفتار ما قرار می‌گیرد نه ادعاها و القاب و عناوین ما. ​

اگر كمك‌های مالی و نظامی، به برخی گروه‌های ضد اسلام امكان داد كه نام اسلام را به گروگان بگیرند و چهره زیبای اسلام را به جنایت و آدمكشی ب یالایند و برای توطئه زشت اسلام هراسی، شاهد و بهانه بسازند، چگونه می‌شود از سلم و سلام اسلام دفاع كرد؟​

اگر صدها میلیارد دلار از ذخایر و منابع امت اسلامی به‌جای آنكه صرف رشد و اشتغال جوانان شود، به بهانه هراس‌های موهوم، صرف پر كردن زرادخانه‌های نظامی شد و علیه یكدیگر بكار رفت، چگونه می‌توان از وحدت سخن گفت و جوانان را به رعایت اصول كرامت و بركت اسلامی متقاعد نمود؟ ​

جمهوری اسلامی ایران، از همان روزی كه عهده‌دار ریاست هشتمین اجلاس سران سازمان همكاری اسلامی در تهران شد تا زمانی كه ایده «جهان علیه خشونت و افراطی‌گری» (WAVE) را در مجمع عمومی سازمان ملل متحد مطرح نمود، بر یك‌سخن محوری تكیه داشت؛ و آن اینكه گفتگو و تعامل سرآغازِ درك دردها و مسائل اساسی زمانه و درمان مؤثر آن‌هاست. ما باید به نام اسلام در ائتلاف جهانی برای صلح و مقابله با خشونت، پیشگام باشیم؛ و امنیت پایدار و حیات مطمئن و حقوق همه‌جانبه انسان را به منطقه و جهان بازگردانیم. ​

اسلام به ما آموخته است كه جنایت به هر نامی و در هر مكانی كه انجام شود، جنایت است؛ چه در سرزمین مظلوم فلسطین باشد و چه در لاهور و بیروت و دمشق و استانبول و یا در نیویورك و پاریس و بروكسل. مهم آن است كه ریشه‌‌ها و زمینه‌ها را به‌درستی بشناسیم و با عزمی استوار و اراده‌ای راسخ، درصدد مقابله با همه صورت‌های آن برآییم. ​

بنام جمهوری اسلامی ایران برای نیل به این مقصود با صراحت اعلام می‌كنم كه: ​

۱ـ باید به اولویت گفتگو و اتخاذ راه‌حل‌های دیپلماتیك در میان كشورهای عضو سازمان همكاری اسلامی، برای حل همه اختلافات وفادار ماند؛ تا سوءظن‌های سیاسی و تاریخی و غفلت از مداخله‌ها و نقش‌آفرینی قدرت‌های بزرگ و صهیونیسم اولویت گفتگو را تحت‌‌الشعاع تصمیمات شتاب‌زده و آرایش‌های خاص سیاسی قرار ندهد. ​

۲- باید امنیت پایدار، پیشرفت علمی و توسعه همه‌جانبه اعضای سازمان همكاری اسلامی را امنیت، پیشرفت و توسعه جهان اسلام دانست و از آن استقبال كرد و اجازه نداد با ایجاد موقعیت‌های هراس‌انگیز و خلق خطرهای موهوم این ضرورت به محاق برود. جمهوری اسلامی ایران از همه اعضای سازمان، مجدانه می‌خواهد كه ظرفیت‌های علمی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و فرهنگی ایران را از آنِ خود نیز دانسته و قدرت آن را قدرت خود بدانند، همان‌گونه كه جمهوری اسلامی ایران همین باور را نسبت به سایر كشورهای اسلامی دارد. ​

۳ـ باید همواره خطر رژیم صهیونیستی را به‌عنوان منبع اصلی تولید خشونت و افراطی‌گری به خاطر داشت و پذیرفت كه استمرار قتل‌عام مردم بی‌گناه فلسطین و عمدتاً زنان و كودكان، در سرزمین‌های اشغالی و حملات غیرانسانی و محاصره غزه، حاكی از سرشت خشونت‌آمیز رژیمی است كه متأسفانه با تغافل جامعه جهانی و بخصوص قدرت‌های غربی به سبعیت خود ادامه می‌دهد. ​

عالی‌جنابان،

جمهوری اسلامی ایران با دوری از هرگونه تنش و بی‌ثباتی در منطقه، باسیاست منطقه‌ای و بین‌المللی شفاف خود، همواره در راستای گسترش همبستگی و وحدت امت اسلامی تلاش نموده، تقویت روابط با كشورهای اسلامی را از اولویت‌های اصلی خود قرار داده و بر این اعتقاد راسخ است كه حل‌وفصل اختلافات و سوءتفاهمات صرفاً از مسیر دیپلماتیك و با استفاده از روش‌های مسالمت‌آمیز و انجام مذاكرات میسر می‌باشد. به همین دلیل ما علاقه‌مندیم مشكلات احتمالی با دیگر كشورها را از مسیر اخوت اسلامی، حسن هم‌جواری و باور به خیر عمومی امت اسلامی، حل‌وفصل نماییم و آمادگی داریم تا با رایزنی، مشورت و تعامل سازنده، فضای لازم را برای رفع ابهامات و زدودن اختلافات، از طریق گفتگو و مفاهمه فراهم‌سازیم. ​

رهبران گرامی كشورهای اسلامی؛ ​

برای همه روشن است كه نه عربستان مشكل ایران است؛ و نه ایران مشكل عربستان. مشكل اصلی، جهل و تعصب و خشونت‌ورزی است. معضل همه ما، اختلافات در جهان اسلام است. ​

جمهوری اسلامی ایران همواره پشتیبان كشورهای اسلامی و مسلمانان در برابر تجاوز و تهدید و اشغال و تروریسم بوده و هست. ​

آن روز كه صدام به كویت تجاوز كرد؛ این ایران بود كه قبل از همه این تجاوز را محكوم نمود و به آوارگان كویتی و عراقی پناه داد؛ ​

آنگاه‌كه تروریست‌های تكفیری به دروازه‌های بغداد و اربیل نزدیك شدند، این ایران بود كه در برابر تهاجم وحشیانه آن‌ها به كمك ملت و دولت عراق شتافت؛ ​

آنگاه‌كه دمشق در معرض اشغال و نابودی تروریست‌ها قرار گرفت این ایران بود كه در كنار سوریه ایستاد؛

زمانی كه غزه مورد تجاوز صهیونیست‌ها قرار گرفت، حزب‌الله رشید و ‌ایران در كنار ملت فلسطین ایستادند؛ و روزی هم كه لبنان مورد تجاوز آن‌ها قرار گرفت بازهم حزب‌الله بود كه در پیشاپیش مردم لبنان درصحنه نبرد قرار گرفت. ​

اگر روزی تروریست‌ها و متجاوزان بخواهند هر كشور اسلامی و یا اماكن مقدس اسلامی را تهدید كنند و از ما كمك خواسته شود، بی‌درنگ آماده كمك به مسلمانان مظلوم خواهیم بود. ​

خانم‌ها و آقایان؛ ​

از اجلاس سازمان همكاری اسلامی كه به نام وحدت برگزارشده است، نباید هیچ‌گونه پیامی كه به تفرقه در میان امت اسلامی دامن بزند برخیزد؛ و هر حركت تفرقه‌افكنانه‌ای ازآنجاكه اجماع این سازمان و امت اسلامی را به همراه ندارد و با فلسفه تشكیل این سازمان در تعارض است، قطعاً بی‌اعتبار است. ​

ما به‌حكم رحمانیت و عقلانیت اسلامی، وظیفه‌داریم كه هرگونه غبار خشونت و افراطی‌گری و فرقه‌گرایی را از چهره دین، بزداییم؛ و با تمسك به قرآن كریم كه: ​

«و كَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّهً وَسَطًا لِّتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَي النَّاسِ وَ یَكُونَ الرَّسُولُ عَلَیْكُمْ شَهِیدًا»

جهان اسلام را الگوی جامعه «میانه و معتدل»، در دنیای پیش‌رو سازیم. ​

از توجه شما سپاسگزارم. ​

والسلام علیكم و رحمة الله و بركاته ​