شیخ محمد بن محمد بن احمد بن اسماعیل ملقب به شیخان نزدیک یک قرن پیش در حدود سالهای 1290- 1280 در جزیره قشم دیده به جهان گشود. خانواده ای که شیخان در آن متولد شده بود خانواده ای علمی مذهبی به شمار می آمد که نسل اندر نسل عالمانی بزرگ تربیت کرده بود واین مرهون زحمات و رحلات علمی اجدادشان بود پدر ایشان شیخ محمد بن احمد از علمای بزرگ منطقه بود که در زمان خود مرجعی برای فتوا به حساب می آمد و در مدرسه اجدادیش در شهر قشم به تدریس علوم مختلف دینی می پرداخت. مادر ایشان از خانواده ای عرب زبان بود . شیخ محمد (شیخان ) از همان اوان کودکی به کسب علم و دانش ودر پیش گرفتن طریق پدر همت گمارد . مادرش بسیار علاقه داشت که او را عالم دین ببیند لذا او را شیخان لقب داد. شیخان در ده سالگی موفق به ختم کلام الله مجید شد ودروس مقدماتی دینی را نزد پدر آموخت . طبع والای شیخان وحریص بودن وی به کسب علم او را واداشت تا دیار پدری را ترک گوید وراهی خارج از جزیره شود در آن زمان با توجه به فقدان امکانات ، تحصیل در خارج از جزیره بسیار طاقت فرسا بود اما عشق وعلاقه شیخان او را بر تحمل تمامی مشکلات توانا ساخت . متاسفانه ما نتوانستیم اطلاعات زیادی در رابطه با اساتید وشهرهای تحصیل ایشان بدست آوریم اما آنچه که از شاگردان و فرزندان ایشان نقل شده است گواه بر آن است که شیخان در محضر شیخ محمد حنیف نیز تلمذ نموده است.

شیخان در تحصیل علم آنچنان جدیت و پشتکار داشت که شبها خود را به ستون می بست تا مبادا خواب بر او مستولی شود واز مطالعه باز ماند . شیخان روزها را در محضر اساتید وشبها را با مطالعه سپری می نمود .

وی با توجه به تیزهوشی فوق العاده واخلاق کریمانه ای که داشت همواره مورد توجه اساتید قرار می گرفت. شیخان پس از سالها تحصیل و تسلط بر زبان عربی در علوم مختلفی چون لغت ، صرف ونحو، فقه ، کلام ، بلاغت و اصول تبحر یافت وبه درجه استادی رسید.

شیخان پس از وفات پدر به سرزمین مادری خویش بازگشت ودر مدرسه اجدادیش به تدریس علوم مختلف دینی مشغول شد ایشان برای خدمت به مردم ورفع مشکلات آنها و رسانیدن اندوخته علمی خود به دیگران از هیچ تلاشی فروگذار نبود. دیری نپایید که آوازه ی علم ودانش وتقوای شیخان طلاب علوم دینی را از مناطق مختلف به سوی ایشان کشانید. شیخان بسیار به عامل تقوا واخلاص اهمیت می داد وهمواره شاگردان خویش را به آن سفارش می نمود. شیخان بعنوان مفتی و مرجع مردم مطرح شد ومردم از مناطق مختلف برای حل مشکلات خویش به ایشان مراجعه می کردند .از جمله کسانی که در محضر ایشان تلمذ نموده وتوانستند به درجات عالی علمی دست یابند می توان به شیخ محمد شریف صالحی ، شیخ عبدالرئوف نحوی ، شیخ سید محمد حبیب قریشی ، شیخ سید عبدالرحیم خطیب ، شیخ حاجی عیسی ترکمانی ، شیخ حاجی صالح تلوتاسی ، شیخ محمد صالح امینی اشاره کرد.

مدرسه اسماعیلیه ابتدا در شهر قشم قرار داشت اما شیخان پس از وفات پدر محل سکونتش را به روستای گیاهدان انتقال داد مدرسه ی مذکور نیز به این روستا انتقال یافت. طلاب از روستاهای مختلف جزیره و سرزمینهای ساحلی پیاده برای تحصیل علم به سوی ایشان می شتافتند. شیخ محمد شیخان سرانجام پس از گذراندن حیات علمی که سراسر آن را به تحصیل وتدریس پرداخته بود به سال 1356 هـ . ش در همین روستا وفات نمود .

شاگردان و کرامات شیخان
کسب علم و دوران تعلیم و تعلم شیخان
حادثه کشف حجاب و انتقال مدرسه اسماعیلیه به روستای گیاهدان

خداوند روحش را در جوار رحمت ومغفرت خویش قرار دهد.






مقبره ی شیخ محمد اسماعیلی (شیخان) رحمه الله واقع در قبرستان (حاج علی موزنی) گیاهدان