از کوزه همان برون تراود که در اوست!

نوع جهان بینی انسانها اتوماتیک‌وار در ساختار فیزیکی زندگی آنها هم موثر است.

وقتی انسانها یک شهر را ایجاد می‌کنند بناهای آن شهر و ساختار فیزیکی‌شان متاثر از اعتقادات، عادتها و در یک کلام جلوه‌ای از خاستگاه اجتماعی مردم آن شهر است.

می‌توان گفت در عصر مدرن سه نوع تیپ شهری در دنیا وجود دارد.
1/ اعتقاد محور.
2/ اقتصاد محور.
3/ اجتماع محور.

در شهرهای اعتقاد محور اماکن مقدس همانند مساجد، کلیسا و معابد بعنوان اساسی‌ترین رکن شهر در مرکز قرار دارند و بارزترین نماد شهر هستند.

در شهرهای اقتصاد محور هم ساختمانهای آسمان‌خراش و مراکز بزرگ خرید و فروش در مرکز شهر قرار دارند٬ در این نوع شهرها محور اصلی اقتصاد می‌باشد و همه چیز از این زاویه حل و فصل میشود! به همین خاطر در مرکز شهر همیشه شاهد مراکز تجاری خواهید بود برج‌های مرکز تجارت جهانی هم خود یادآور این نوع تیپ شهری است! تخریب این برجها گویا تخریب مقدسات جهان کاپیتالیست بوده است!.

در تیپ سوم شهری که اجتماع محور می‌باشند خود به خود در نقطه مقابل اقتصاد محور است یعنی جوامع کمونیستی! مشخصه این نوع شهرها وجود میدانهای بزرگ در مرکز شهر است٬ میدان بزرگ محلی است برای برگزاری اجتماعها و راهپیماییها به زبان دیگر جایی است که مشتها گره میخورند!

واضح است که این ساختارها بر روح و روان افرادی که در آن اجتماع زندگی می‌کنند موثر خواهد بود. بعنوان مثال در ترکیه بعد از فروپاشی دولت عثمانی که همیشه مساجد مرکزیت شهری را شکل می‌دادند به یکباره مراکز شهری به جاهای دیگر منتقل می‌شود و میدان‌های بزرگ بعنوان مراکز جدید شهری خود را نمایان می‌سازند.

در شهر استانبول میدان (تقسیم) و در آنکارا میدان (کیزیلای) و حتی در شهرهای کوچک به همین منوال میدانها بعنوان مراکز جدید شهری معرفی میشوند.

برخی شهرهای اسلامی تیپ اقتصاد محور رو پذیرفته‌اند و مساجد جامع هم خود به خود در گوشه‌ای زیر سایه آسمان‌خراش‌ها قرار گرفته‌اند.

بدین صورت هر تمدنی ویژگی‌های خاص خود را داشته به نحوی که شهرها در صدد به نمایش گذاشتن آن ویژگی‌ها میباشند.

..............................................................
نویسنده :شهاب دریانورد
منبع: کانون نویسندگان مجتمع دینی اهل سنت قشم