حسدنوعی از بیماری قلب به شمار می رود که بسیار مهلک است واگر بر قلب عارض شود قلب را بسوی تباهی می کشاند بطوری که تمامی اعمال نیک انسان را نابود می سازد حسد باعث انواع مشکلات وبلاها و عذابها می گردد واین است که در متون دینی ما از حسد ورزریدن منع شده و اسلام آن را مذموم می شمارد.
در اقوال بزرگان دین ما آمده است که سه چیز باعث سلب آرامش از فرد می شود حقد و کینه ورزی حسد و اخلاق بد، حسد باعث بوجود آمدن انواع بیماریهادیگر قلب می گردد بطوری که حسود همیشه قلب او مالامال از حقد وکینه و دشمنی حسرت و انکار نعمت های الهی و استرس و نهایتا دوری از عبادت خدا وغیره می گردد بطوری که همه این مواردی که ذکر نمودیم باعث می شود که اعمال نیک انسان نابود وازبین برود واز این جامعلوم می گردد که حسد چه بیماری مهلک و خطرناکی است که باید از آن دوری نمود شخصی به قاضی شریح گفت : من وقتی می بینم تو نسبت به دشمنانت ازخود صبوری نشان می دهی بر تو حسد می ورزم قاضی شریح فرمود این حسد ورزیدن تو می تواند برای تو بیماریهای دیگری به دنبال داشته باشد پس از آن دوری کن چون هیچ نفعی در حسد ورزیدن برای تو نیست حسد آنقدر مذموم است که خداوند متعال کسانی را که نسبت به دیگران حسد می ورزند مورد ذم وتقبیح قرار می دهد آن جای که خداوند متعال می فرماید : (أم يحسدون الناس على ما آتاهم الله من فضله) [النساء:54]
وهمچنین در حدیثی از رسول مکرم اسلام حضرت ختمی مرتبت اشاره صریح به منع از حسد ورزیدن شده است در حدیثی که بخاری و مسلم آن را روایت کرده است آمده که رسول خدا فرمود: لا تباغضوا ، ولا تحاسدوا ، ولا تدابروا ، وكونوا عباد الله إخواناً ، ولا يحل لمسلم أن يهجر أخاه فوق ثلاثة أيام
ودر جای دیگری پیامبر خدا می فرماید هم اکنون فردی بر شما وارد می شود که اهل بهشت است وقتی فرد وارد شد واز او سوال شد شما چه کاری انجام می دهی که پیامبر شما را بهشتی دانسته شخص گفت من نسبت به هیچ کسی کینه وکدورت و حسد نمی ورزم پس حسد نورزیدن به دیگران سبب ورود انسان به بهشت خواهد شد جاحظ می گوید :: ( الحسد أبقاك الله داء ينهك الجسد ويفسد الود ، علاجه عسر ، وصاحبه ضجر، وهو باب غامض ، وأمر متعذر ، فما ظهر منه فلا يداوى ، وما بطن منه فمداويه في عناء)
شخص حسود معمولا مریض و رنجور است رنجور از اینکه چرا خداوند متعال نعمتش رابه دیگری داده است حسود همیشه منکر نعمتهای خداست و هیچ گاه شکر پروردگار را به جا نمی آورد بلکه پیوسته آرزوی او نابودی نعمتهای است که خداوند متعال به دیگران عطا نموده است حسود همیشه خودخوری دارد افسرده است همیشه زبان به غیبت این آن می گشاید و تامی تواند دیگران را ترورشخصیتی می کند مساله که الان در بین جامعه خودمان از بعضی افراد آن را به وفور می بینیم و مشاهده می کنیم
سروران بزرگوار: حسد اولین گناهی است که در آسمان رخ داد آن هنگامی که ابلیس بر آدم سجد ننمود و خداون وی را از درگاه خودش راند حسد اولین گناهی است که در زمین رخ داد وبه دنبال آن گناه بزرگی دیگر که قتل بودرخ داد آن هنگامی که قابیل هابیل را کشت
اما ببینم که حسد به چه معناست علما تعاریف متعددی از حسد ارایه دادند که به پاره ای از آن اشاره می کنیم ابن حجر عسقلانی در تعریف حسد می گوید:حسد یعنی آرزوی از بین رفتن نعمتی که خداوند به فردی عنایت فرموده و فرد مستحق آن است امام نووی در تعریف حسد می گوید حسد یعنی آرزوی ازبین رفتن نعمتی که خداوند متعال به فردی عنایت نموده چه آن نعمت دین باشد چه غیر دین در حقیقت حسد نوعی انکار نعمت خداوند بر دیگریست
شخص حسود مترصد فرصت است و همیشه در پی نقطه ضعفهای شخصی است که نسبت به او حسد می ورزد واز این جاست که اگر نقطه ضعفی را در شخص مورد نظر پیدا نمود آن را در همه جا علم نموده وجار می زند و این مساله برای اونقل مجالس می شود و تا می تواند در پی ازبین بردن آبروی شخص پافشاری می کندشخص که حسود است وقتی غیبت کسی در مجالس می شنود شاد می شود و همیشه در درغیبت و بیان نمودن عیب دیگران نقش فعال وبسزای دارد حتی بعضی مواقع از در تعریف وارد شده اما بعد شخص را به باد تمسخر می گیرد مثلا می گوید فلانی انسانی خوبی است اما خداوند هدایتش کند در این مورد مشکل دارد این حرف نشان دهنده این امر است که انسان نسبت به دیگری حس حسادت داد ویا اینکه شخص حسود همیشه سعی در پوشیدن خوبی های اشخاص می نماید و تا می تواند عیبهای اشخاص را بیان نموده خود را از عیب ها تبریه می کند همیشه شخص حسود سعی در این مساله دارد که این را بیان نماید شخص مورد نظراو اگر خوبی هم دارد خوبی او بخاطر شهرت وریاست است نه چیز دیگر واین است که حسود همیشه نسبت به دیگران سو ظن دارد
اما چه اموری سبب حسد ورزیدن نسبت به دیگران می شود و حسد چه ضررهای به دنبال دارد سبب های حسد عبارتند از:
1 – عدم رضا و قناعت به نعمت های خداوند و به تقسیم نعمت های که خداوند در بین افراد داشته است راضی وخشنود نیست وهمیشه آرزواو زوال نعمتهای است که خداوند متعال به بندگانش عنایت نموده است بطوری که علما می گویند
الحسود عدو النعمة ، غضبان على القدر .
عبدالله ابن مسعود می فرمایند: با نعمتهای خداوند به دشمنی نپردازید گفته شد دشمنی با نعمت چگونه است فرمود حسادت نسبت به مردم یعنی دشمنی با نعمت های خدا
سبب دیگر حسد ورزیدن بغض وکینه حسود نسبت به دیگران است
تکبر و عجب نفس و خود پسندی باعث بوجود آمدن حسادت نسبت به دیگران می شود خباثت نفس ، به این معنا که شخص چون طینت و سرشت خوبی نداردهمیشه در پی حسادت دیگران است .
حب ریاست و پست وجاه مقام سبب بوجود آوردن انواع واقسام حسادتها می گردد عبدالله ابن ابی سلول که راس منافقین به حساب می آمد به سبب حسادتی که نسبت به رسول داشت تا آخر ایمان نیاورد و بر نفاق از دنیا رفت
ضررهای حسد :
حسد ضررهای بیشماری را به دنبال دارد که به پاره از آنها اشاره می کنیم
1 - خشم و غضب پروردگار
2-حسرت وحرصی که شخص حاسد همیشه آن را در روح وجسم خود مشاهده می نماید حسود همیشه درحالت پریشانی بسر می برد بطوری که هچ گاه نفسش آرام نیست بغض وکینه همیشه در نهان وضمیرش دارد
3- شخص حسود جایگاه خوبی در نزد مردم ندارد در نزد مردم همیشه خار وخفیف است ضرب المثل معروف هست که می گوید الحسود لایسود
4- حسد حسنات شخص را نابود می کند واز بین می برد رسول مکرم اسلام می فرماید الحسديأكل الحسنات كما تأكل النار الحطب . حسد خوبی های انسان را ازبین می برد همانطوری که آتش هیزم را از بین می برد
5- بوجود آوردن دشمنی در بین افراد و خویشان ونزدیکان شخص حسود با تمامی افراد وخویشان خود دشمنی دارد و هیچ کس وی را قبول نداردبه همین خاطر امام شافعی( رضی الله عنه) شعری معروف دارد ایشان می فرمایند
كل العداوات قد ترجى مودتها *** إلا عداوة من عاداك من حسدِ
پس معلوم ومشخص می گردد که حسد تا چه اندازه می تواند بد تلقی گردد واین است که از خداوند متعال بخواهیم تا جامعه ما را از این صفت رزیله پاک سازدآمین.

نویسنده: شیخ ابراهیم ابراهیمی (مدرس مدرسه علوم دینی اسماعیلیه)