رسول الله - صلى الله عليه وسلم - مي فر مايد: «أَعْمَارُأُمَّتِي مَا بَيْنَ السِّتِّينَ و السَّبْعِينَ وَأَقَلُّهُمْ مَنْ يَجُوزُ ذَلِكَ».
ترجمه: عمر امتيان من ، بين شصت وهفتاد سال است. و اندك افرادي از اين بالاتر خواهند رفت.
بعنوان مثال: دو نفر كارگر، وارد شهر ي مي شوند حقوق ماهانه كارگران آن شهر، صد هزار تومان است. يكي با همين حقوق، مشغول كار مي شود. ولي ديگري پس از سعي وتلاش، موفق به يافتن كاري مي شود كه ماهانه دويست هزار توما ن حقوق دارد. در پايان سال، آن دو در حالي به شهر خود باز مي گردند كه نفر اول يك ميليون دو يست هزار تومان و نفر دوم دو برابر؛ يعني دو ميليون و چهار صد هزار تومان سرمايه دارد.
سوال: چگونه ممكن است كه انسان داراي اعمال صالحه اي باشد كه عمر پنجاه يا شصت ساله اش در ميزان خداوند ده ها و يا صد ها هزار سال محسوب بشود.
در پاسخ بايد گفت: دو راه در پيش است :
1ـ حريصانه به انجام اعمال نيكي كه پاداش چند برابر دارند، بشتابد.
2ـ حريصانه به انجام اعمال نيكي كه پاداش آنها پس از مرگ نيز جريان خواهد داشت، بشتابد.
اينك موارد فوق را كه به دو بخش و ده نوع تقسيم شده در اينجا بيان خواهيم كرد. ما قبل از هر چيز، بايد نيتها را خالص نموده و فضايل اعمال را استحضار كنيم و بطور مستمر آنها را انجام دهيم و احساس خستگي ننمائيم.

بخش اول:اعمالي كه پاداش چند برابر دارند
نوع اول: نماز
1ـ زياد نماز خواندن در حرمين شريف:
يك ركعت نماز، در حرم امن خدا، برابر است با يك صد هزار ركعت در اماكن ديگر. چنانكه جابر بن عبدالله - رضي الله عنه - از رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - نقل مي كند كه فرمود: «صَلاةٌ فِي مَسْجِدِي هذا أَفْضَلُ مِنْ أَلْف صَلاة فِيمَا سِوَاهُ إِلا الْمَسْجِدَ الْحَرَام وصَلاة فِي مَسجِدِ الحَرام أفضَلُ مِن مِأة ألف صَلاة فِيما سِواه».
ترجمه: يك نماز در مسجد من (مسجد النبي) بهتر از هزار نماز در مساجد ديگر است بجز مسجد الحرام كه يك نماز در آن بهتر از صد هزار نماز در غير آن مي باشد.
شما اگر در شهر و ديار خود، روزانه دوازده ركعت سنت را با پايبندي بخوانيد، در سال جمعاً 4320 ركعت خوانده ايد.
اما دو ركعت در حرم الهي برابر با دويست هزار ركعت است كه اين ثواب بزرگ را فقط در چند لحظه بدست مي آوريد. در حالي كه اگر بخواهيد در غير حرم خدا به اين همه ثواب برسيد، بايد 46 سال و سه ماه هر روز، پايبند سنتها ي دوازده گانه باشيد. و هر روز آنها را ادا كنيد.

2ـ اهتمام و پايبندي به نماز جماعت:
از ابوهريره - رضي الله عنه - روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود:«صَلاةٌ مَعَ الإِمَامِ أَفْضَلُ مِنْ خَمْسٍ وَعِشْرِينَ صَلاةً يُصَلِّيهَا وَحْدَهُ ».
ترجمه: نماز با جماعت، بيست وپنج برابر از نمازي كه تنها خوانده مي شود افضل است. ودر روايتي از ابن عمر رضي الله عنهما نقل است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود: « نماز جماعت، بيست وهفت برابر از نماز تنها، افضل است ».
حال فرض كنيد: دو نفر مرد مسلمان، همزمان متولد شده اند و همزمان وفات يافته اند. يكي از آ نها پايبند نماز جماعت بوده و ديگري هميشه تنها نماز خوانده است. نمازهاي،كسي كه با جماعت خوانده است، بيست وهفت برابر بيشتر از نماز هاي رفيقش كه تنها خوانده است مي باشند. پس گويا عمر نفر اول، بيست وهفت برابر عمر نفر دوم بوده است.

3ـ خوا ندن نماز عشاء و صبح ، با جماعت:
هر كسي كه نمازهاي عشاء و صبح را با جماعت بخواند، گويا تمام شب را در قيام بوده است.
چنا نكه از عثمان بن عفان - رضي الله عنه - روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود:«مَنْ صَلَّي الْعِشَاءَ فِي جَمَاعَةٍ كَانَ كَقِيَامِ نِصْفِ لَيْلَةٍ وَمَنْ صَلَّي الْعِشَاءَ وَالْفَجْرَ فِي جَمَاعَةٍ كَانَ كَقِيَامِ لَيْلَةٍ».
ترجمه: هركسي كه نماز عشاء را با جماعت بخواند، نصف ثواب قيام شب به او مي رسد. و اگر نمازهاي عشاء و فجر را با جماعت بخواند، گويا تمام شب را (نخوابيده و) در قيام بوده است.

4ـ خواندن نمازهاي نفل در داخل خانه:
از صهيب رومي - رضي الله عنه - روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود: «صَلاة الرَّجل تَطوعاً حِيث لا يراه النَّاس تَعدِل صَلاته عَلي أعين النَّاس خَمساً و عِشرين».
ترجمه: نماز مرد در جايي كه كسي او را نبيند، بيست و پنج برابر، بر نمازي كه در انظار مردم خوانده مي شود، افضل است .
و در حديثي ديگر مي فرمايد: «فَضل صَلاة الرَّجُل فِي بِيتِه عَلي صَلاتِه حيِث يَراه النَّاس كفضل الفَريضَة عَلي التَطوع».
ترجمه: برتري نماز (غير فرض)، داخل خانه بر نمازي در انظار عموم،خوانده مي شود مانند برتري نمازهاي فرض بر نماز هاي نفل است.

5ـ نماز جمعه:
در مورد نماز جمعه، برنامه هاي مهم و آداب مختلفي از رسول الله - صلى الله عليه وسلم - نقل شده كه لازم است هر فرد مسلمان آنها را فرا بگيرد تا بتواند اين روز عظيم را كه خدا و پيامبرش آ نرا عظيم دا نسته اند، گرامي بدارد.
از جمله، اين روايت اوس بن اوس ثقفي - رضي الله عنه - است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود: «مَنْ غَسَّلَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَاغْتَسَلَ ثُمَّ بَكَّرَ وَابْتَكَرَ وَمَشَي وَلَمْ يَرْكَبْ وَدَنَا مِنَ الإِمَامِ فَاسْتَمَعَ وَلَمْ يَلْغُ كَانَ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ عَمَلُ سَنَةٍ أَجْرُ صِيَامِهَا وَقِيَامِهَا»
ترجمه: هر كس روز جمعه غسل كند و اول وقت و پياده به مسجد برود و نزديك امام بنشيند و به خطبه ها گوش بدهد و در آن اثنا، عمل بيهوده اي انجام ندهد، در مقابل هر قدمي كه برداشته است، ثواب روزه و قيام يكسال به او مي رسد ».
اكنون خود شما خوانندة عزيز، اندكي دقت بفرماييد: اگر شما هر جمعه اين آ داب و سنن را رعايت بكنيد، به چه پاداش عظيمي دست خواهيد يافت. فرضاً اگر شما ازخانة خود تا مسجد جامع، يكهزار قدم بر داريد، ثواب يكهزار سال، روزه و قيام را از خزانه هاي پروردگار، در يافت خواهيد كرد؛ هزار سالي كه حتي يك گناه در آنها وجودندارد. اين پاداش يك نماز جمعه است. حال اگر شما چندين سال، به همين منوال نماز جمعه بخوانيد، خود تان حدس بزنيد كه با چه پاداش بزرگي از جانب خداوند، روبرو خواهيد شد.
6ـ پا يبندي به نماز چاشت:
از ابوذر غفاري - رضي الله عنه - روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود: «يُصْبِحُ عَلَي كُلِّ سُلامَي مِنْ أَحَدِكُمْ صَدَقَة،ٌ فَكُلُّ تَسْبِيحَةٍ صَدَقَةٌ وَأَمْرٌ بِالْمَعْرُوفِ صَدَقَةٌ وَنَهْيٌ عَنِ الْمُنْكَرِ صَدَقَةٌ وَيُجْزِئُ مِنْ ذَلِكَ رَكْعَتَانِ ترْكَعُهُمَا مِنَ الضُّحَي».
ترجمه: هر روز در ازاي هر يك ازمفاصل بدن، صدقه اي بر شما لازم است، هر تسبيحي كه بگوييد، صدقه است، امر به معروف و نهي از منكر صدقه است. و دو ركعت نماز چاشت، صدقه تمامي مفاصل بشمار مي رود.
خواننده گرامي، آ يا ميداني كه در بدن انسان سيصد و شصت مفصل وجود دارد . پس اگر به فرمودة رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - بخواهيد روزانه براي هر يك از مفاصل، صدقه اي بدهيد، بايد سيصد وشصت صدقه پرداخت كنيد. آ يا كسي مي تواند چنين صدقة سنگيني را بپردازد؟ ولي شما مي توانيد هر روز با خواندن دو ركعت نماز چاشت، صدقة تمام مفاصل بدن خويش را ادا نماييد.

نوع دوم: حج و عمره
حج، سالي يكبار، ادا مي شود و هر مسلمان آرزو دارد كه هر سال به حج برود. اگر واقعاً كسي بتواند هر سال حج بجاي آورد باز هم تعداد حجها يش از تعداد سال هاي عمرش تجاوز نخواهد كرد. ولي راه هاي ديگري وجود دارد كه شما مي توانيد بمراتب بيشتر از سالهاي عمرتان، حج و عمره بجا ي آوريد. اينك به چند مورد از آن، اشاره خواهيم كرد:
1ـ در صورت امكان، هر سال، فرد يا افرادي را با هزينة خود به حج بفرستيد. مثلاً اگر شما بتوانيد در يك سال، سه نفر را به حج بفرستيد، ثواب سه حج را كسب مي كنيد و گويا سه سال به عمرتان افزوده شده است.
2ـ نماز اشراق:
از انس ابن مالك - رضي الله عنه - روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود:«مَن صَلَّي الغداة فِي جَماعَة ثُمَّ قعد يَذكر الله حَتَّي تَطلع الشَّمس ثُمَّ صَلَّي رَكعَتِين كانَت له كأجر حَجَّة و عمرة تامة تامة تامة».
ترجمه: اگر كسي نماز فجر را با جماعت بخواند، و سپس تا طلوع خورشيد، بنشيند ذكر و تسبيح گويد و آنگاه دو ركعت نماز بخواند، برايش ثواب يك حج و عمرة كامل منظور مي شود .
شما اگر هفته اي يك بار نماز اشراق بخوانيد ، يعني چهار بار در ماه، ثواب چهار حج و عمره را كسب مي كنيد .گويا چهار سال به عمرتان افزوده شد كه در آن چهار حج انجام داديد.
3ـ شركت در مجالس علمي ودرسهاي مساجد:
حضور شما در دروس مساجد، و شركت در هر درس، ثواب يك حج را دارد چنانكه از ابو امامه - رضي الله عنه - روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود: «مَن غَدا إلي مَسجِد لا يُريد إلا ّ ان يَتَعلّم خِيرا أو يعلٌٌّمه كان لَه كأجرحاج تا ما حجته».
ترجمه: هر كس به مسجد برود و اراده اي جز ياد گرفتن و يا ياد دادن خيري، نداشته باشد، برايش ثواب يك حج كامل ، منظور مي گردد.
مضافاً هنوز از آ ن مجلس بر نخواسته كه گنا هانش تبديل به نيكي مي شود و فرشتگان او را زير بالهاي خود مي گيرند، و خداوند نيز او را در پناه رحمتهاي خويش قرار مي دهد.

4ـ عمره در رمضان:
از عبد الله بن عباس - رضي الله عنه - روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - به ام سنان انصاري، فرمود: چرا با ما به حج نيامدي گفت: اي رسول خدا، ما داراي دو نفر شتر بوديم كه يكي مركب شوهرم و پسرم در راه حج بود و ديگري براي آب كشيدن، بدست غلام بود. رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود: پس عمره در ماه رمضان معادل حج با من است. و در روايتي آمده است كه فرمود: در ماه رمضان، عمره كن كه عمره در اين ماه برابر با حج است.
البته اين علاوه بر آن نماز هايي است كه در ماه رمضان در مسجد الحرام مي خوانيد.
5ـ خواندن نماز هاي فرض در مسجد:
از ابو امامه - رضي الله عنه - روايت است، كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود: «مَن مَشِي إلي صَلاة مَكتوبَة في جَماعة كحَجَّة، ومَن مَشي إلي صَلاة تَطوع (يعني صلا ة الضحي) فَهِي كعمرَة نافِلة».
ترجمه: هركس، برود تا نماز فرض را با جماعت ادا كند، گويا حجي انجام داده است و هر كس، براي خواندن نماز نافله يعني نماز چاشت برود گويا عمرة نفلي انجام داده است.
و في رواية أبي داود قال: «مَنْ خَرَجَ مِنْ بَيْتِهِ مُتَطَهِّرًا إِلَي صَلاةٍ مَكْتُوبَةٍ فَأَجْرُهُ كَأَجْرِ الْحَاجِّ الْمُحْرِمِ وَمَنْ خَرَجَ إِلَي تَسْبِيحِ الضُّحَي لا يَنْصِبُهُ إِلا إِيَّاهُ فَأَجْرُهُ كَأَجْرِ الْمُعْتَمِرِ وَصَلاةٌ عَلَي إثرِ صَلاةٍ لا لَغْوَ بَيْنَهُمَا كِتَابٌ فِي عِلِّيِّينَ».
ترجمه:كسي كه با طهارت، از منزل خويش، براي اداي نماز فرضي به سوي مسجد قدم بر مي دارد، گويا احرام بسته وبه حج مي رود و كسي كه از منزل خويش براي اداي نماز چاشت به سوي مسجد مي رود و هدف جز آن، ندارد، گويا احرام عمره بسته است و خواندن نماز پس از نماز ديگر به شرطي كه در آن ميان عمل بيهوده اي انجام نگيرد، در دفتر « عليين » ثبت مي شود.
بدينصورت هر كس نماز هاي پنجگانه يك روز با جماعت بخواند، اجر وپاداش پنج حج به او مي رسد و اگر نماز هاي يكسال را با جماعت بخواند، گويا هزار و هشتصد حج انجام داده است. واگر ده سال كامل يا بيشتر نماز هايش را با جماعت بخواند، خودش حدس بزند كه تعداد حجهايش چقدر خواهد شد!
6ـ نماز در مسجد قباء:
از سهيل بن حنيف - رضي الله عنه - روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود:«مَنْ تَطَهَّرَ فِي بَيْتِهِ ثُمَّ أَتَي مَسْجِدَ قُبَاءَ فَصَلَّي فِيهِ صَلاةً كَانَ لَهُ كَأَجْرِ عُمْرَةٍ ».
ترجمه: كسي كه در منزلش طهارت كند، سپس به مسجد قبا برود و در آ نجا نماز بخواند، ثواب يك عمره به او مي رسد.
نوع سوم: اذان بگو يا اذان را با مؤذن تكراركن
همة فضايلي كه در مورد نماز جماعت بيان گرديد، مشمول مؤذن نيز مي شود و او اضافه بر آن هم اجر دريافت مي كند. چنانكه از براء بن عازب - رضي الله عنه - روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود:«إنَّ الله و مَلائكته يُصَلُّون عَلي الصَّفِ المُقَدَّم و المؤذن يَغفر له مدي صوته، ويصدِقه مِن سَمعه مِن رطب و يا بس وله أجر من صَلَّي مَعه». ترجمه: رحمت خدا بر صف مقدم است و فرشتگان نيز براي آنان دعا مي كنند، وتا جايي كه صداي مؤذن مي رسد، براي او همان مقدار آمرزش منظور ميشود و هر موجود تر و خشكي كه صدايش را بشنود، تصديقش مي نمايد و پا داشي كه به نمازگزاران مي رسد به او نيز مي رسد.
بخا طر همين فضيلتها بود كه يكي از صحابه از رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - پرسيد: چگونه مي توان به مقام و منزلت و الاي مؤذنان دست يافت؟ چنانكه از عبد الله بن عمر روايت است كه: «إن رَجُلا قال: يا رسول الله إ نَّ المؤذنين يفضلوننا فقال: - صلى الله عليه وسلم - :« قُل كما يَقولون، فإذا انتَهيت فَسل تعطه».
ترجمه: مردي خدمت رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - ، آمد وگفت: مؤذنان بر ما بر تري يافتند. رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود: آنچه را كه او مي گويد، شما نيز بگوييد.آنگاه هر دعائي بخواهيد، پذيرفته خواهد شد.
اين صحابي، حريصانه در پي آن بود كه اجر وپاداش مؤذنان، به او برسد. رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - به وي فرمود كه، كلمات اذان را با مؤذن تكرار كند. البته بجز (حَيَّ علي الصَّلاة و حَيَّ عَلي الفَلاح) كه شنونده بايد در جواب اينها، بگويد: ( ولاحَولَ ولا قُوَة إلا بِا لله) تا مشمول همان اجر و مزد مؤذن بشود.
پس اي برادر مسلمان! اندكي بينديش و تامل كن. اگر فرضاً در مسجد شما صد نفر، با جماعت نماز مي خوانند كه در واقع شما با اذانتان آنها را به نماز دعوت كرده ايد، آنگاه همة پاداشها ي بيشماري كه قبلاً در مورد نماز جماعت بيان گرديد، بويژه پاداش نماز جماعت عشاء و فجر كه ثواب قيام الليل تمام شب را دارد، همانطور كه به فرد فرد آنها مي رسد، مجموع آنها به شما يكنفر نيز داده خواهد شد. علاوه بر آن شما با تعداد بزرگي از زنان مسلمان كه داخل خانه هايشان با شنيدن اذان شما به نماز مي ايستند، اجر و مزد همساني دريافت مي كنيد. همانطوركه اگر زن مسلمان نيز مشوّق شوهر و فرزندان و محارم خود، براي شركت درنماز جماعت باشد، سهم كاملي از تمامي فضايل و پاداشهاي فوق الذكر، دريافت مي كند. زيرا ارشاد رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - است كه: «الدَّال عَلي الخِير كفاعله». (دلالت كننده بر كار خير همانند انجام دهندة آن، مستحق پاداش است).
و شمايي كه جواب اذان را مي دهيد، مستحق همة آن فضايل بي شماري كه مؤذن از آنها بهره مند است، مي شويد. { هَذَا مِنْ فَضْلِ رَبِّي } به احتمال زياد رقمهاي ميلياردي فضايلي كه بيان گرديد.
اي برادر! از بذل و بخشش رب العالمين مكن كه او اهل و بذل و بخشش است. از غفلت و تنبلي خود تعجب كن كه چگونه از اين خير كثير ورزيده اي .
نوع چهارم : روزه
رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - مسلمانان را به گرفتن روزه هاي زياد نفلي در طول سال، تشويق نموده است .از اينرو ما مي توانيم با روزه گرفتن در ايام خاص، چندين سال بر عمر خويش بيفزائيم. و اينك چند مثال:
1ـ روزه گرفتن در ايام خاص:
شما با 42 روز روزه گرفتن در سال (جز رمضان) ثواب روزه 720 روز يعني دو سال را دريافت مي كنيد، بدينشرح:
الف ـ روزه گرفتن شش روز از شوال. چنانكه ابو ايوب انصاري - رضي الله عنه - ، از ارشاد رسول - صلى الله عليه وسلم - را نقل مي كند كه فرمود: «و مَن صام رَمَضان ثُمَّ أتبعه سِتاً من شَوال كانَ كصيام الدهر».
ترجمه: هر كس ماه رمضان را روزه بگيرد و شش روز از شوال بر آن بيفزايد، گويا تمام سال را روزه گرفته است.
ب ـ پايبندي به روزه گرفتن ايام بيض. يعني روزهاي 13،14،15، ماههاي عربي.چنانكه در اين مورد جرير بن عبد الله - رضي الله عنه - ارشاد رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - را نقل مي كند كه فرمود: «صِيَامُ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ صِيَامُ الدَّهْرِ وَأَيَّامُ الْبِيضِ صَبِيحَةَ ثَلاثَ عَشْرَةَ وَأَرْبَعَ عَشْرَةَ وَخَمْسَ عَشْرَة».
ترجمه: سه روز روزه گرفتن از هر ماه، معادل است با روزه گرفتن يكسال. و ايام بيض عبارت انداز روزهاي 13،14،15 هر ماه.
و در روايت صحيح مسلم، بطور كلي ماهي، سه روزه گرفتن آمده است.
پس اگر شما هر سال اين روزها را روزه بگيريد، گويا دو سال روزه گرفته ايد. و در نهايت چندين سال، بر سالهاي عمرتان افزوده مي شود. و اين از فضل وبزرگواري خدا است.
2ـ افطار دادن به روزه داران:
اين هم يكي از راههاي بسيار سهل و آ سان براي كساني كه از نعمت مال و امكانات برخوردارند. زيرا افطار هر چه بيشتر روزه داران خصوصاً در ماه رمضان، باعث ميشود كه به افطار دهنده نيز ثواب روزه كامل داده شود. چنانكه از زيد بن خا لد الجهنى روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود: «مَنْ فَطَّرَ صَائِمًا كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِه،ِ غَيْرَ أَنَّهُ لا يَنْقُصُ مِنْ أَجْرِ الصَّائِمِ شَيْئًا ».
ترجمه: هر كس روزه داري را افطار بدهد، به او نيز همان ثواب روزه مي رسد بدون اينكه چيزي از ثواب روزه دار كا سته شود.

نوع پنجم : زنده نگه داشتن شب قدر
خداوند - عز وجل - مي فرمايد: { لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ } .
ترجمه: شب قدر از هزار ماه بهتر است .
يعني ثواب عبادت شب قدر، از عبادت هشتاد وسه سال وسه ماه بيشتر است .
و اگر مسلماني توفيق يابد، بيست سال شبهاي قدر را زنده نگه دارد، برايش عبادت بيش از 1666 سال منظور مي شود.
ببين چه سالهاي درازي به عمرت افزوده شد. آيا ممكن است كسي بتواند بطور طبيعي از چنين عمري بر خوردار شود؟ خير. چقدر محروم است كسي كه از چنين سرمايه عظيمي غفلت بورزد!
نوع ششم: جهاد
شوق جهاد در راه خدا با مال و جان، يكي از اعمال مهمي است كه حاصل زندگي انسان را خيلي بيشتر از آنچه كه هست، افزا يش مي دهد.
از عمران بن حصين - رضي الله عنه - روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود: «مَقَامُ الرَّجُلِ فِي الصَّفِّ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَفْضَل عند اللهُ مِنْ عِبَادَةِ رجُلِ سِتِّينَ سَنَةً».
ترجمه: ايستادن در صف جهاد، نزد خدا از عبادت شصت سال بهتر است.
همچنين سلمان فارسي - رضي الله عنه - ارشاد رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - را نقل مي كند كه فرمود: «مَنْ رَابَطَ يَوْمًا وَلَيْلَةً فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَانَ لَهُ كَأَجْرِ صِيَامِ شَهْرٍ وَقِيَامِهِ وَمَنْ مَاتَ مُرَابِطًا أُجْرِيَ لَهُ مِثْلُ ذَلِكَ مِنَ الْأَجْرِ وَأُجْرِيَ عَلَيْهِ الرِّزْقُ وَأَمِنَ مِنَ الْفَتَّان».(مسلم).
ترجمه: هر كس يك شبانه روز در راه خدا نگهباني دهد، پاداش يك ماه روزه و نماز شب را دريافت خواهد كرد. و اگر كسي در آن حال بميرد اجرش براي هميشه ادامه مي يابد و نزد خدا روزي خواهد داشت و از فتنه ها در امان خواهد ماند.

نوع هفتم: انجام عمل نيك در ده روز ذيحجه
انجام عمل نيك در دهة اول ذيحجه، حتي دربرخي موارد، از جهاد في سبيل الله هم بالاتر است.
چنانكه از ابن عباس روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود: «ما مِن أيَّام العَمَل الصَّالح فِيهِنَّ أحبَّ إلي الله مِن هذه الاًيام العشر فَقالوا: يا رَسول الله ولاالجهاد في سَبيل؟فَقال: رسول الله - صلى الله عليه وسلم - : ولاالجهاد في سَبيل الله إلا، رَجل خَرَج بِنَفسه ومالِه ، ولَم يَرجع من ذلك بِشيء».
ترجمه: انجام عمل نيك در هيچ يك از ايام سال نزد خدا آنقدر با ارزش نيست كه در اين ده روز (ذيحجه) ارزشمند است. پرسيدند: حتي جهاد در راه خدا ؟ فرمود: بلي، حتي جهاد در راه خدا. مگر مردي كه با جان مال در راه خدا بيرون رود و سر انجام نه خود برگردد و نه مالش:
نوع هشتم : تلاوت و تكرار برخي از سوره هاي قرآن
شما اگر بخواهيد قرآن را از اول تا آخر، ختم بكنيد حداقل بايد چند روز مشغول تلاوت باشيد. ولي طبق راهنمايي پيامبر، شما مي توانيد در ظرف چند لحظه ثواب يك يا چند ختم قرآن را بدست آوريد. چنانكه از ابو سعيد خدري - رضي الله عنه - روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - به يارانش فرمود:
«أيَعجِز أحَدكم أن يَقرأ بِثلث القُران في لِيلة؟ فَشق ذلِك عليهِم و قالوا: أينا يَطبِق ذلِك يا رسول الله ؟ فقال: ‹‹ الله الواحِد الاًحد الصَمد ثلث القران››. وفي حديث آخر رواه ابن عمر-رضي الله عنهما قال: قال رسول الله - صلى الله عليه وسلم - :‹‹ قُل هو الله أحد، تَعدِل ثلث القران، و قُل أيَّها الكافِرون تعدِل ربع القران».
ترجمه: آيا مي توانيد يك سوم قرآن را در شب بخوانيد؟ اصحاب آنرا دشوار دانستند و گفتند: چه كسي مي تواند چنين كند! رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود:‍« قُل هو الله أحد» يك سوم قرآن و «قُل يا ايَّها الكافِرون» يك چهارم قرآن است.
شايد بسياري از ما، سالها پيش، اين حديث را شنيده ايم و فضيلت سوره اخلاص را دانسته ايم ولي به اين فكر نيفتاديم كه روزانه با تلاوت و تكرار اين سوره عظيم، ثواب چند ختم قرآن را كسب كنيم. و آنهم در چند لحظه و چند دقيقه. پس هدف دانستن و فراهم كردن معلومات نيست بلكه هدف اصلي عمل به معلومات است.
نوع نهم: ذكر فراوان
ذكر خداوند، دريايي است بيكران از نيكي ها و حسنات. كه متأ سفانه اكثر مردم از آن غافل مي باشند و اينك دو نمونه از ذكرهاي پر بار را ارائه مي كنيم:
1ـ تسبيح پر بار
از ام المومنين جويريه، روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - صبح هنگام پس از نماز فجر، در حالي از خانه بيرون رفت. كه جويريه بر جاي نماز خويش نشسته بود. آنحضرت - صلى الله عليه وسلم - بعد از اداي نماز چاشت به خانه بر گشت. ديد كه جويريه هنوز آنجا نشسته است. پرسيد: از وقتي كه من بيرون رفته ام تو همينجا نشسته اي؟ گفت: بلي. رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود : من بعد از تو چهار كلمه را سه دفعه گفته ام كه اگر آنها را با تمام آنچه تو از صبح تا كنون گفته اي، موازنه كنند سنگين تر و اجر بيشتري خواهند داشت. آنها عبارت اند از: «سُبحانَ الله و بِحَمدِه عَدد خَلقَه وزنة عَرشَه و مِدادَ كلِماتِه».
ببين چگونه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - در عبارتي مختصر، و زماني كوتاه، ذِكري پر بار و پر ثواب به ما آموزش داده اند.
آيا شايسته است كه ما از چنين تسبيح جامعي، غافل و از چنين گنجينه هايي محروم شويم؟! بهتر نيست كه به جاي تكرار ترانه ها ي مبتذل وبيهوده، زبان خويش را با ذكرخدا تر و تازه نگه داريم؟
همچنين أبو امامه - رضي الله عنه - مي گويد: رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - مرا ديدكه لبانم را مي جنبانم. فرمود: اي ابو امامه، چه مي گويي؟ گفتم: خدا را ذكر مي كنم. فرمود: آيا به تو ذكري بياموزم كه از تمام ذكرهاي شب و روزت بهتر باشد؟ آنگاه فرمود: بگو: «الحَمد لله عَدد ما خَلَق والحَمدُ ِلله مِلء ما خَلق والحَمدِ لله عَدد ما في السَّموات والارض و الحَمدِ لله ما أحصَي كِتابه، والحَمد الله مِلء ما أحصي كِتابَه والحَمد ِلله عَدد كل شي والحمد لله ملُ كل شي » (حاكم و گفته است: طبق شرايط بخاري و مسلم، صحيح است. و آلباني نيز آنرا صحيح قرار داده است).
سپس فرمود : اينها را ياد بگير و به ديگران نيز ياد بده .
اين شما و اين هم حديث پيامبر - صلى الله عليه وسلم - و فضيلت و ثواب فراوان آن، كه ثواب يكبار گفتن از تسبيح يك شبانه روز كامل هم افضل تر است. به اميد اينكه حسب الامر رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - ، شما آنرا ياد بگيرد و به ديگران نيز ياد بدهيم.
2ـ استغفار پر بار
برادر عزيزم! دوست داري كه در يك روز، يك ميليون نيكي در دفتر اعمالت نوشته شود؟ البته يك روز هم زياد است. نظرت چيست اگر اين مقدار نيكي را در چند لحظه و باگفتن يك جمله بدست آوري؟ آيا حاضر مي شوي كه آن جمله را چندين بار تكرار كني و هر بار اين همه نيكي در پرونده ات ثبت گردد ؟ اكنون اين مزايده و تجارت را ما پيش روي شما قرار ميدهيم. يقينا شما سهل انگاري نخواهي كرد. و از چنين سود كلان و تجارت بزرگي با رب العا لمين نخواهيد كشيد. از عباده بن صامت - رضي الله عنه - روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود: «من إسَتغفر لِلمؤمِنينَ والمؤمِناتِ كتبَ الله لَه بِكل مؤمن و مؤمنه حَسنة».
ترجمه: هر كس كه براي ساير مؤمنين (مرد و زن) خداوند طلب آمرزش كند، به تعداد تك تك آنها، براي او نيكي نوشته مي شود.
نوع دهم: رفع احتياجات مردم
برخي از مردم بويژه كساني كه سر مايه و شهرتي دارند، از اينكه ديگران براي حل مشكلات خود به آنان مراجعه مي كنند، احساس مزاحمت نموده و نگران مي شوند. غافل از اينكه اگر كسي در پي حل مشكل برادر مسلمان خود باشد، خداوند در پي حل مشكل او خواهد بود. و هميشه خدا، زماني به بنده اش كمك مي كند كه بنده به فكر كمك به برادر مسلمانش باشد .
اگر شما حاجت برادر مسلمان خود را برآ وريد؛ مثلاً به او چيزي بياموزد يا او را راهنمايي كنيد، يا بر مركب خويش سوارش كنيد يا قرضش دهيد يا براي او در امر خيري، سفارش بنما ييد، اين عمل شما نزد خدا از اعتكاف يك ماه كامل، بهتر است.
چنانكه از عبد الله بن عمر روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود:«أحَبَّ النَّاسِ إلي الله أنفَعهم و أحَبَّ الاًعمال إ لي الله عَزَّوجل سرور تَدخله علي مسلِم أو تكشف عنه كربة، أو تقضِي عَنه ديناً، أو تَطرد عنه جوعاً و لاًن أمشي مَع أ خي المسلِم في حاجة أ حَبَّ إلي منأن أعتكف شَهرا و من كف غَضبَه ستر الله عورته، و من كظم غيظاً و لو شاء أن يَمضيه أمضاه، ملا ًالله قلبه رضا يوم القيامة، و مَن مَشي مع أخيه المسلم في حاجتِه حتَّي يثبتها له أثبت الله تعالي قدمه يوم تزل الاقدام، و إن سوء الخلق لِيفسد العَمل كما يفسد الخل العسل».
ترجمه: محبوب ترين شما نزد خدا كسي است كه براي خلق خدا مفيدتر باشد. پسنديده ترين عمل نزد خدا اين است كه قلب مسلماني را شاد كني، يا پريشاني اش را بر طرف سازي.يا قرضش را ادا كني و يا گرسنگي اش را دور نمايي. و اگر من با برادر مسلمان خويش، براي رفع مشكلش قدم بر دارم ، برايم از اعتكاف يكماه بهتر است . و هركس خشمش را فرو برد خداوند، رازهايش را مي پوشاند وكسي كه توانايي اِعمال خشم را دارد ولي آنرا فرو مي برد، خداوند قلبش را در قيامت، پر از خرد مندي و رضايت خواهد ساخت. و اگر كسي با برادرش به راه افتد و مشكلش را حل نماييد، خداوند قدمهايش را روزي كه قدمها مي لغزند، استوار خواهد ساخت. آ گاه باشيد كه اخلاق بد، اعمال (نيك ) را فاسد مي كند همانطور كه سركه، عسل را فاسد گرداند.
برادرم، اگر بخواهي كه يكماه معتكف شوي، بايد با نفس اماره ات مجاهده كني، و كارهايت را رها سازي. و يكماه كامل در مسجد، زنداني شوي ودر ذكر وتسبيح وتلاوت ونماز مشغول باشي. اما اگر چند دقيقه در پي برآ وردن حاجت برادر مسلمان و يا خواهر بيوه ات باشي، ثواب يك ماه اعتكاف وعبادت در پرونده ات ثبت مي گردد.
از اينرو شايسته است كه ما بخشي از وقت خود را صرف بر آوردن نيازها ي برادران مسلمان خود و اين فرصتها را از دست ندهيم.
بخش دوم: عمل باقي
اعمالي كه ثوابشان بعد از مرگ انسان نيز همچنان ادامه خواهد داشت
آنچه در بخش اول، بيان گرديد گر چه اعمال پر بار و پر ثوابي بود ولي ثواب آنها با مرگ انسان، منقطع مي شود. زيرا ديگر او قادر نخواهد بود كه نماز بخواند، حج برود ،قرآن تلاوت بكند و تسبيح بخواند و علم فرا گيرد و نياز هاي مردم را بر آورده سازد و ....
و از آنجا كه ما با خواندن بخش اول، آز مند شديم كه عمر ما حاصل بيشتري داشته و روز قيامت دفتر اعمال ما بمراتب بيشتر ازساليان عمر ما نيكي داشته باشد، لازم است كه يك سري اعمال نيكي را كه ثوابشان از مرگ نيز همچنان ادامه يابد و در دفتر اعمال ما ثبت شود و آنرا باز نگه دارد، انجام دهيم.
از ابو امامه باهلي - رضي الله عنه - روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود: «أَرْبَعةٌ تَجْرِي عَلَيْهِمْ أُجُورُهُمْ بَعْدَ الْمَوْت:ِ رَجُلٌ مَاتَ مُرَابِطًا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَرَجُلٌ عَلَّمَ عِلْمًا فَأَجْرُهُ يَجْرِي مَا عَمِلَ بِهِ وَرَجُلٌ أَجْرَي صَدَقَةً فَأَجْرُهَا يَجْرِي عليه و َرَجُلٌ تَرَكَ وَلَدًا صَالِحًا يَدْعُو لَهُ».
ترجمه: چهار عمل اند كه ثواب آنها بعد از مرگ نيز، ادامه خواهد داشت:
1ـ مردي كه در نگهباني راه خدا بميرد.
2ـ مردي كه علمي به مردم بياموزد تا آنكه به آن علم، عمل مي شود ، اجرش ادامه دارد.
3ـ مردي كه صدقه جاريه اي بنا نهد تا مادام كه آن صدقه وجود داشته باشد، اجرش ادامه دارد.
4 ـ مردي كه پس از خود، فرزند صالحي بجا گذارد كه درحقش دعاي خير مي كند.
پس برادر مسلمان! بكوش تا حداقل يكي از موارد فوق را بعد از خود باقي بگذاري تا دفتر اعمال نيك ات با فرا رسيدن اجل، بسته نشود بلكه همچنان باز بماند و در آن نيكي اضافه ثبت شود.

نوع اول: سرباز بودن در راه خدا
از سلمان فارسي - رضي الله عنه - روايت است كه رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرمود: «مَنْ رَابَطَ يَوْمًاً فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَانَ لَهُ كَأَجْرِ صِيَامِ شَهْرٍ وَقِيَامِهِ وَمَنْ مَاتَ مُرَابِطًا جْرِيَ لَهُ مِثْلُ ذَلِكَ مِنَ الأَجْرِ وَأُجْرِيَ عَلَيْهِ الرِّزْقُ وَأَمِنَ مِنَ الْفَتَّان››.
ترجمه: هر كس كه يك روز در راه خدا نگهباني دهد، گويا يك ماه روزه داشته و نماز شب خوانده است. واگردر اين حال بميرد علاوه برآن، نزد خدا روزي داده مي شود و از آزمايشات و فتنه ها محفوظ مي ماند.
نوع دوم: صدقه جاري
صدقه جاري عبارت است از چيزي كه براي چندين سال، باقي مي ماند و مورد استفاده قرار مي گيرد، ما نند حفر چاه، ساختن مسجد و كاشتن درخت و وقف نمودن آن وآب دادن به مردم به وسيله دلو يا نصب آب سرد كن در اماكن عمومي و در مساجد و تا سيس كتابخانة عمومي وغيره.
ابو هريره - رضي الله عنه - ارشاد رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - را نقل مي كند كه فرموده است: ‹‹إِنَّ مِمَّا يَلْحَقُ الْمُؤْمِنَ مِنْ عَمَلِهِ وَحَسَنَاتِِ بَعْدَ مَوْتِهِ عِلْمًا عَلَّمَهُ وَنَشَرَهُ وَوَلَدًا صَالِحًا تَرَكَهُ، وَمُصْحَفًا وَرَّثَهُ أَوْ مَسْجِدًا بَنَاهُ، أَوْ بَيْتًا لابْنِ السَّبِيلِ بَنَاهُ أَوْ نَهْرًا أَجْرَاهُ، أَوْ صَدَقَةً أَخْرَجَهَا مِنْ مَالِهِ فِي صِحَّتِهِ وَحَيَاتِهِ يَلْحَقُهُ مِنْ بَعْدِ مَوْتِهِ ››.
ترجمه: از جمله نيكي هايي كه به انسان مؤمن، پس از مرگش مي رسد، علمي است كه آنرا تعليم داده ونشر كرده است و فرزند صالحي است كه بعد از خود باقي گذاشته و قرآني است كه بجا گذاشته و مسحد ويا مسافرخانه اي است كه آنرا بنا نهاده وآبي است كه جاري ساخته و يا صدقه اي است كه در هنگام حيات و سلامتي خود داده است.
نوع سوم : تربيت فرزندصالح
برادر مسلمان! فرزند صالح شما، در واقع حاصل عمر شما و باعث ادامة حسناتتان پس از مرگ، خواهد بود. چنانكه ابو هريره - رضي الله عنه - ارشاد رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - را نقل مي كند كه فرمود: «إِذَا مَاتَ الإِنْسَانُ انْقَطَعَ عَنْهُ عَمَلُهُ إِلا مِنْ ثَلاثَةٍ إِلا مِنْ صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو لَهُ ››.
ترجمه: وقتي بني آدم مي ميرد ، دفتر عملش بسته مي شود، مگر در سه مورد (كه همچنان باز مي ماند):
1ـ صدقه جاريه.
2ـ علمي كه از آن استفاده شود.
3ـ فرزند صالحي كه برايش دعا كند.
همچنين ارشاد رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - كه مي فرمايد: «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ لَيَرْفَعُ الدَّرَجَةَ لِلْعَبْدِ الصَّالِحِ فِي الْجَنَّةِ فَيَقُول:ُ أي رَبِّ أَنَّى لِي هَذِهِ فَيَقُولُ بِاسْتِغْفَارِ وَلَدِكَ لَكَ››.
ترجمه: خداوند، مقام يكي از بندگانش را در بهشت بالا مي برد. آن بنده مي پرسد: پروردگارا! اين مقام چگونه به من رسيد؟ خداوند مي فرمايد: به خاطر استغفاري كه فرزندت در حق تو كرده است.
نوع چها رم : آموختن علم به مردم
آموختن علم به مردم، همانطور كه شرح آن گذشت نه تنها صدقة جاريه است بلكه بهترين نوع صدقه است.
از بهترين راههاي نشر آن، دعوت إلي الله مي باشد. كه از ساير اعمال در تقرب إلي الله مؤثرتر است.
بفرمودة رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - ، دلالت كننده به كار خير مانند انجام دهندة آن است».
اگر فردي به وسيله ارشاد شما به راه خدا، آمد و استقامت ورزيد، در ازاي، نماز ذكر و ساير اعمال صالحي كه انجام مي دهد، به شما نيز اجر وپاداش كاملي مي رسد. او نيز مانند شما، ديگران را به سوي خدا دعوت دهد، و آنها بپذيرند و توبه كنند، تمامي اينها در پرونده ي شما ثبت مي گردد و لو اينكه شما مرده و در قبر قرار گرفته باشيد .
ابو هريره ارشاد رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - را نقل مي كند كه فرمود:
«مَنْ دَعَا إِلَي ضَلالَةٍ كَانَ عَلَيْهِ مِنَ الإِثْمِ مِثْلُ آثَامِ مَنْ تَبِعَه،ُ لا يَنْقُصُ َ مِنْ آثَامِهِمْ شَيْئًا».
ترجمه: هر كس (مردم را) به سوي كا ر بدي دعوت كند، همسان گناهان كساني كه از او پيروي مي كنند ، گنه كار است واز گناهان آنان چيزي نمي كند.
برادر مسلمان! آيا حاضري كه از اين درياي بيكران اجر وثواب الهي بهره مند شوي؟ پس آستين همت را بالا زن و بكوش.

.....................................
تأليف:شيخ محمد بن ابراهيم
ترجمه:عبدالله ريگي احمدي