حال و وضع همسران دنیا در سرای آخرت
هر گاه فرد مؤمنی وارد بهشت شود،‌ اگر همسر دنیایی ایشان صالحه و مؤمنه باشد، در بهشت نیز همسر او خواهد بود.
«جَنَّاتُ عَدْنٍ یدْخُلُونَهَا وَمَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّیاتِهِمْ» الرعد: ٢٣
((این عاقبت نیکو) باغهای بهشت است که جای ماندگاری (سرمدی و زیستن ابدی) است، و آنان همراه کسانی از پدران و فرزندان و همسران خود بدانجا وارد می‌شوند).
اهل بهشت همراه همسران خود هستند، و در زیر سایه‌های بهشت با شادی و خوشی استراحت می‌کنند.
«هُمْ وَأَزْوَاجُهُمْ فِی ظِلَالٍ عَلَى الْأَرَائِک مُتَّکؤُونَ» یس: ٥٦
(آنان و همسرانشان در زیر سایه‌های پر و فراخ، بر تختها تکیه زده‌اند‏).
«ادْخُلُوا الْجَنَّةَ أَنتُمْ وَأَزْوَاجُکمْ تُحْبَرُونَ» الزخرف: ٧٠
(شما و همسرانتان به بهشت درآئید، در آنجا شادمان و شادکام و مکرّم و محترم خواهید بود).
مطلب دوم: زنان همراه آخرین شوهر دنیایی هستند
ابو علی حرانی در «تاریخ الرقة» از میمون بن مهران روایت می‌کند: (معاویه بن ابی سفیان رضی الله عنه جهت ازدواج با ام درداء از ایشان خواستگاری کرد. ام درداء از ازدواج با وی خودداری کرد و گفت: از ابو درداء شنیده ام که رسول‎الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: « المرأة فی آخر ازواجها، او قال: لاخر ازواجها»
(زن در بهشت با آخرین شوهر خود همراه است).
راویهای این سند غیر از عباس بن صالح که‌ ناشناس است همه‌ معتبر هستند، ابو شیخ در «التأریخ» به‌ سندی صحیح و مرفوع آن را روایت کرده‌ است، و طبرانی نیز به‌ سندی ضعیف آن را در «معجم الوسط» گزارش داده‌ است، اما در مجموع طرق خود قوی و قابل استناد است و دو شاهد نیز از آثار موقوفه به شرح زیر دارد:
نخست: ابن عساکر از عکرمه نقل می‌کند:
(اسماء دختر ابوبکر همسر زبیر بن عوام بود. ابن عوام خشن و تند با اسماء برخورد می‌کرد. اسماء نزد پدرش حضرت ابوبکررضی الله عنه آمد و از دست شوهرش شکایت کرد. پدرش گفت: صبر کن، زیرا اگر زنی شوهر صالحی داشته باشد و پیش از همسرش فوت کند و همسرش بعد از وی ازدواج نکند، آن دو در بهشت با هم خواهند بود).
رجال این سند صحیح است، اما در سلسله‌ی آن «مرسل» وجود دارد، زیرا عکرمه‌ ابوبکر را ندیده‌ است، لذا ممکن است که‌ آن را از اسماء گرفته‌ باشد.
شاهد دوم: بیهقی در «السنن» گزارش زیر را نقل می‌کند: «ان حذیفة قال لزوجته: ان شئت ان تکونی زوجتی فی الجنة فلا تزوجی بعدی،‌ فان المرأة لآخر ازواجها فی الدنیا» بصورت مختصر از سلسله الاحادیث الصحیحه:1281.
(حضرت حذیفه خطاب به همسرش گفت: اگر دوست داری که در بهشت نیز همسر من باشی، بعد از مردن من ازدواج نکن. زیرا زن در بهشت از آن آخرین شوهر دنیا خواهد بود).
آری، به همین دلیل خداوند به همسران رسول‎الله صلی الله علیه وسلم ازدواج بعد از وی را حرام قرار داده است، ‌زیرا همسران رسول‎الله صلی الله علیه وسلم در بهشت نیز همسران وی هستند.
مطلب سوم: حوریان چشم درشت
خداوند علاوه بر همسران دنیوی از حوران بهشتی نیز به‌ نکاح مردان اهل بهشت درمی‌آورد:
«کذَلِک وَزَوَّجْنَاهُم بِحُورٍ عِینٍ» الدخان: ٥٤
(بهشتیان این چنین هستند و زنان بهشتی سیاه‌چشم با چشمان درشت را نیز به همسری آنان درمی‌آوریم)
«حور» جمع «حوراء» است، حوراء به زنی گفته می‌شود که سفیدی چشمانش بسیار و سیاهیش نیز بسیار باشد. و «عین» جمع عیناء است. به معنی گشادی چشم می‌باشد. خداوند حوران بهشتی را با صفاتی مانند: نار پستان و هم سن و سال با شوهران وصف نموده است، می‌فرماید:
«إِنَّ لِلْمُتَّقِینَ مَفَازًا * حَدَائِقَ وَأَعْنَابًا * وَکوَاعِبَ أَتْرَابًا» النبأ: ٣١ - ٣٣
(مسلّماً پرهیزگاران، رستگاری (از دوزخ) و دستیابی (به بهشت) بهره ایشان می‌گردد. باغهای سرسبز، و انواع رزها (بهره ایشان می‌گردد). و دختران نوجوان نارپستان همسنّ و سال).
« إِنَّا أَنشَأْنَاهُنَّ إِنشَاء * فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْکارًا * عُرُبًا أَتْرَابًا» الواقعة: ٣٥ - ٣٧
(ما آنان را (در آغاز کار، بدین شکل زیبا و شمائل دلربا) پدیدار کرده‌ایم. ایشان را دوشیزگانی ساخته‌ایم (که پس از آمیزش، بکارت خود را باز می‌یابند!). شیفتگان (همسر خود، و همه جوان و طناز و) همسن و سال هستند).
دوشیزه بودن آنها به این معنی است که آنها در گذشته با احدی ازدواج نکرده‌اند. خداوند می‌فرماید: «لَمْ یطْمِثْهُنَّ إِنسٌ قَبْلَهُمْ وَلَا جَانٌّ» الرحمن: ٥٦
(و پیش از آنان کسی از انسانها و پریها با ایشان نزدیکی و مقاربت نکرده است).
این معنی دیدگاه کسانی را نفی می‌کند که می‌گویند: حوران همان همسران دنیوی هستند که خداوند متعال آنها را بعد از پیری و کهولت بار دیگران جوان می‌آفریند. آری می‌پذیریم که خداوند متعال زنهای مؤمنه را در سن جوانی وارد بهشت می‌کند. اما آنها غیر از حورانی هستند که خداوند آنها را می‌آفریند.
قرآن درباره حسن و جمال همسران بهشتی برای ما سخن گفته و می‌فرماید:
«وَحُورٌ عِینٌ * کأَمْثَالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَکنُونِ» الواقعة: ٢٢ - ٢٣
منظور از مکنون: پنهان و محفوظ است. یعنی نور خورشید، رنگ‌های آنها را تغییر نداده است. در جائی دیگر خداوند حوران بهشتی را به‌ یاقوت و مرجان تشبیه کرده است، می‌فرمایند:
«فِیهِنَّ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ لَمْ یطْمِثْهُنَّ إِنسٌ قَبْلَهُمْ وَلَا جَانٌّ * فَبِأَی آلَاء رَبِّکمَا تُکذِّبَانِ * کأَنَّهُنَّ الْیاقُوتُ وَالْمَرْجَانُ» الرحمن: ٥٦ - ٥٨
یاقوت و مرجان دو تا سنگ بسیار صاف و زیبا هستند، علاوه بر این، در آیه فوق حوران به «قاصرات الطرف» وصف شده‌اند. قاصرات الطرف به کسانی گفته می‌شود که نگاهشان را فقط به همسرانشان محدود می‌سازند، چشم طمع به غیر از همسران خود نمی دوزند. خداوند متعال به جمال و زیبائی حوران گواهی داده است و این گواهی خداوند متعال برای تو قانع کننده باشد، می‌فرماید: « فِیهِنَّ خَیرَاتٌ حِسَانٌ * فَبِأَی آلَاء رَبِّکمَا تُکذِّبَانِ * حُورٌ مَّقْصُورَاتٌ فِی الْخِیامِ» الرحمن: ٧٠ - ٧١
(در میان باغهای بهشت، زنان خوب و زیبا هستند. پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌نمائید؟! سیاه چشمانی که هرگز از خیمه‌ها بیرون (نمی‌شوند و اینجا و آنجا بدنبال کارهای ناپسند) نمی‌روند).
زنان بهشتی مانند زنان دنیا نیستند. آنان از حیض، نفاس، مدفوع، پیشاب، آب دهن و آب بینی پاکند. خداوند چنین می‌فرماید: «وَلَهُمْ فِیهَا أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ » البقرة: ٢٥
رسول الله صلی الله علیه وسلم درباره زیبائی زنان بهشتی برای ما سخن گفته است، در روایتی که‌ بخاری و مسلم از ابوهریره‌ رضی الله عنه نقل کرده‌اند پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «أَوَّلُ زُمْرَةٍ تَلِجُ الْجَنَّةَ صُوَرُهُمْ عَلَى صُورَةِ الْقَمَرِ لَیلَةَ الْبَدْرِ لَا یبْصُقُونَ فِیهَا وَلَا یمْتَخِطُونَ وَلَا یتَغَوَّطُونَ فِیهَا آنِیتُهُمْ وَأَمْشَاطُهُمْ مِنْ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَمَجَامِرُهُمْ مِنْ الْأَلُوَّةِ وَرَشْحُهُمْ الْمِسْک وَلِکلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ زَوْجَتَانِ یرَى مُخُّ سَاقِهِمَا مِنْ وَرَاءِ اللَّحْمِ مِنْ الْحُسْنِ لَا اخْتِلَافَ بَینَهُمْ وَلَا تَبَاغُضَ قُلُوبُهُمْ قَلْبٌ وَاحِدٌ یسَبِّحُونَ اللَّهَ بُکرَةً وَعَشِیا» بخاری. کتاب: بدء الخلق، باب: ماجاء فی صفة الجنة. فتح الباری: (6/318)، مسلم و ترمذی نیز آن را روایت کرده‌اند.
(چهره‌ی نخستین گروهی که وارد بهشت می‌شوند مانند ماه شب چهاردهم است. آنان در بهشت نه آب دهن می اندازند و نه آب بینی و نه نیازی به قضای حاجت دارند. ظروف طلایی در اختیار دارند، شانه های شان از طلا و نقره است، عرق بدن شان مانند عنبر خوشبو است و برای هر کدام از مردان اهل بهشت دو همسر هست که در اثر زیبائی و لطافت بدن، مغز استخوان پاهایشان از بیرون دیده می‌شود. میان اهل بهشت هیچگونه اختلاف و کدورتی وجود ندارد. دلهایشان مانند دل یک انسان است (یعنی همه همدل و خیر خواه همدیگر هستند) صبح و شام به تقدیس و تسبیح خداوند مشغول‌اند).
به‌ این جمال و زیبائی نگاه کن که‌ پیامبر صلی الله علیه وسلم از آن بحث رانده‌ است، آیا در دنیا نظیری برای آن می‌یابید؟: «لو ان امرأة من نساء اهل الجنة اطلعت علی الارض لأضاءت ما بینها، و لملأت ما بینهما ریحا، و لنصیفها علی رأسها خیر من الدنیا و ما فیها». فتح الباری (6/15).
(اگر زنی از زنان بهشت بر روی زمین ظاهر شود، میان زمین و آسمان را روشن می‌کند و میان زمین و آسمان را معطر می‌کند و نقابش از دنیا و آفریده‌های آن بهتر است).
تحدید کردن تعداد همسران بهشت به‌ دو همسر، حکایت از حداقل همسران را دارد، زیرا در حدیث آمده است که شهید راه خداوند با هفتاد و دو تن از حوران بهشتی ازدواج داده می‌شود. در سنن ابن ماجه با سند معتبر از مقدام بن معدی کرب روایت شده‌ که‌ رسول‎الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«للشهید عند الله‌ ثلاث خصال: یغفر له‌ فی اول دفعة من دمه‌، و یری مقعده‌ من الجنة، و یجار من عذاب القبر، و یأمن من فزع الاکبر، و یوضع علی رأسه‌ تاج الوقار، الیاقوتة منها خیر من الدنیا و ما فیها، و یزوج اثنتین و سبعین زوجة من الحور العین، یشفع فی سبعین من اقربائه‌». مشکاة المصابیح: 3834.
(شهید نزد خداوند سه مرتبه دارد: با افتادن نخستین قطره خونش مورد مغفرت قرار خواهد گرفت، جایگاهش در بهشت به او نشان داده می‌شود، از عذاب قبر پناه داده داده‌ شده‌ و از بزرگترین ترس و وحشت در امان خواهد ماند. تاج محبت و عظمت بر سر او نهاده می‌شود. تاجی که یک یاقوت از آن به لحاظ ارزش از دنیا و آنچه در دنیا وجود دارد، بیشتر است و با هفتاد و دو تن از حوران بهشتی ازدواج داده می‌شود، و می‌تواند برای هفتاد نفر از خویشاوندانش شفاعت کند).
ترانه خواندن حوریهای بهشت
رسول‎الله صلی الله علیه وسلم به ما خبر داده است که حوری ها در بهشت با لحنی بسیار زیبا و شیرین ترانه می‌خوانند. در معجم طبرانی با سند معتبر از عبدالله بن عمر روایت شده‌ که‌ رسول‎الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «ان ازواج اهل الجنة لیغنبن ازواجهن باحسن اصوات ما سمعها احد قط. ان مما یغنین: نحن خیرات الحسان - ازواج قوم کرام - ینظره بقرة اعیان. ان مما یغنین: نحن الخالدات فلا یمتنه نحن الآمنات فلا یخفنه، نحن المقیمات فلا یظعنه ». صحیح الجامع: 1557.
(همانا همسران اهل بهشت برای شوهرانشان با بهترین لحن و صدائی که هنوز شنیده نشده است، ترانه می خوانند. بخشی از ترانه های آنها چنین است،. ما زنان نیکو و زیبا هستیم - همسران شوهرانی شریف هستیم - با شادی و طراوت نگاه می‌کنند. و در ترانه دیگری می‌گویند: - ما جاودان هستیم، مرگ هرگز به سراغ ما نمی‌آید، ما در امان و امنیت هستیم،‌ هرگز دچار ترس و بیم نمی‌شویم - ما مقیم و ماندگار هستیم. هرگز کوچ نمی‌کنیم).
سمویه در «فوائد» از حضرت انس روایت می‌کند که‌ رسول اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود:
«ان الحور العین لتغنین فی الجنة، یقلن: نحن الحور الحسان، جئنا لازواج کرام»
(حوریهای بهشت آواز می‌خوانند و می‌گویند: ما حوری‌های زیبائیم،‌ آمده‌ایم و در انتظار شریف هستیم). صحیح الجامع: 1598.
غیرت حوری‌ها در برابر همسران دنیا
رسول‎الله صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: اگر زنی در دنیا شوهرش را مورد آزار و اذیت قرار دهد، همسر بهشتی او (حوری) نسبت به‌ همسر دنیایی خشمگین می‌شود.
در مسند احمد و سنن ترمذی با سند معتبر از معاذ روایت شده‌ که‌ پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «لا تؤذی امرأة زوجها فی الدنیا، الا قالت زوجته‌ من الحور العین: لا تؤذیه‌ قاتلک الله‌، فانما هو دخیل عندک، یوشک ان یفارقک الینا». صحیح الجامع الصغیر: 70/69/
(هرگاه همسری در دنیا شوهرش را اذیت کند، همسر حوری او (که در بهشت است) خطاب به همسر دنیوی می‌گوید: (شوهرم) را اذیت نکن، خدا تو را نیامرزد. او نزد تو مهمان است. ممکن است (به همین زودی) تو را -به قصد آمدن نزد ما - رها کند.
وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.‏
وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.‏

.......................
نویسنده: دکتر عمر سلیمان اشقر
منبع: کتاب "بهشت و دوزخ"؛ دکتر عمر سلیمان اشقر