رسول خدا عليه الصلاة و السلام انسان را به رهگذر تشبيه می فرمايد ، چنانکه می فرمايد :« کن فی الدنيا کأنک غريب أو عابری سبيل » در دنيا همانند يک شخص غريب يا رهگذر باش ، مسافر وقتی جايي می رود کارش را انجام می دهد و به محل اقامت دائمی خود بر می گردد. برای انسان هم اين جايگاه دنيوی محل سکونت دائمی نيست هرچه سريعتر بايد فعاليت کند فايده ای انجام دهد که محل سکونت دائمی او جای ديگر است ، دراين تشبيه بسيار زيبا هر حکمی که به مسافر و رهگذر تعلق می گيرد به انسان در اين دنيا هم تعلق می گيرد:
مسافر يکجا نمی ماند ووقتی کارش انجام داد به محل اقامتش باز می گردد؛ انسان هم در اين دنيا هميشه باقی نمی ماند « کل نفس ذائقة الموت» هر کسی مرگ را می چشد و کسی ماندگار نيست.
هر مسافری مقصدی دارد ، شيراز، تهران و ... انسان هم مقصدی دارد و مقصدش جهان آخرت است ، از دوزخ و عذاب خدا نجات يابد ، «فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَأُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ » (185 آل عمران) کسی که از دوزخ نجات يافت و وارد بهشت شد موفقيت بزرگ بدست آورده است.
هر مسافری هدفی دارد حالا هدفش يا گردش است يا معالجه و ديدار با پزشک است و... انسن هم در اين دنيا هدف دارد و هدفش تقرب به در گاه خدا و انجام دادن اعمال صالح و عبادت خدا است، «وما خلقت الجن و الأنس إلا ليعبدون : جن و انس را نيافريدم مگر برای اينکه عبادت مرا بکنند».
هر مسافری مسيری بايد طی کند ، انسان هم در اين دنيا بايد راهی را طی کند ، راههای مختلفی در اين دنيا هست اما هر راهی منتهی به بهشت نمی شود به مقصد نهايي نمی رسد ، يک راه هست که انسان را به مقصد می رساند و آنهم راه اسلام است يعنی آن برنامه ای که خدا برای او تعيين کرده بايد دنبال کند تا به مقصد برسد، إنّ الدين عند الله الإسلام: دين نزد خدا اسلام است.
هر مسافری نياز به راهنما دارد ، انسان اگر بدون راهنما راهی برود که نرفته راه را گم می کند؛ راهنمای انسان در اين سفر کتاب خدا و سنت پيغمبر است ، اگر قرآن ياد گرفتيم و به آن چنگ زديم بهترين راهنما است ، ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ : اين قرآن راهنمايي است برای پرهيزکاران . بعد از آن سنت پيامبر، چنانکه پيامبر می فرمايد : « كل أمتي يدخلون الجنة إلا من أبى. قيل: ومن يأبى يا رسول الله ؟ قال: من أطاعني دخل الجنة، ومن عصاني فقد أبى» (رواه البخاري). تمام امت من وارد بهشت می شوند مگر کسي که نخواهد. گفتند: چه کسي نمی خواهد يا رسول الله؟
فرمود: آنکه از من پيروي کند، داخل بهشت ميگردد و آنکه نافرماني مرا کند نخواسته است.
هر مسافری نياز به همسفر دارد و به تنهايي نبايد به سفر رود چون در سفر اتفاقی پيش می آيد ، انسان مريض می شود و پيامبر خدا می فرمايند : « لَوْ أَنَّ النَّاسَ يَعْلَمُونَ مِنَ الوحْدةِ ما أَعَلمُ ما سَارَ رَاكِبٌ بِلَيْلٍ وحْدَهُ » (رواه البخاري).رسول الله صلي الله عليه وسلم فرمود: اگر مردم در مورد تنهائي آنچه که من مي دانم، بدانند، هيچ سواره اي در شب تنها نخواهد رفت. وقتی موسی رفت به ملاقات خضر يکی از جوانان را با خود برد، وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِفَتَاهُ...(60 کهف) و وقتی خداوند او را مأمور رفتن نزد فرعون کرد از خدا درخواست کرد همراهی داشته باشد : وَاجْعَلْ لِي وَزِيرًا مِنْ أَهْلِي . هَارُونَ أَخِي (30 –طه) . انسان در اين زندگی هم نياز به همراه دارد و همراه او بايد انسانهای درستکار و صالحان باشند و با آنها دوستی و همنشينی داشته باشد: وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ: و هميشه با كسانى باش كه پروردگارشان را صبح و شام مى‏خوانند و خشنودى او را مى‏خواهند. و به خاطر فقر آنها و مال دنيات از آنها دور نشويم « وَلَا تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ تُرِيدُ زِينَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا» و دو ديده‏ات را از آنان برمگير كه زيور زندگى دنيا را بخواهى و در زندگی بايد از افراد نادان و جاهل فاصله بگيريم « وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَكَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا» از آن كس كه قلبش را از ياد خود غافل ساخته‏ايم و از هوس خود پيروى كرده و اساس كارش بر زياده‏روى است اطاعت مكن.
دوستی با مردم دانا نکوست.......................... دشمن دانا به از نادان دوست
دوست بد مايه ی گمراهی انسان می شود:
تا توانی بگريز از يار بد ............................. يار بد بدتر بود از مار بد
مار بد تنها تو را بر جان زند ....................... يار بد بر جان و بر ايمان زند
کسانی که در اين دنيا با افراد بد گمراه می شوند در آن دنيا پشيمان می شوند : « يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا ، لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِي...» (28 فرقان) پس پدران و مادران بايد مراقب فرزندانشان باشند ، دانش آموزان با هر کسی دوست نشوند ، يکی از عوامل ترک تحصيل دوست شدنشان با افراد ناباب است.
يکی از مهمترين همسفر زندگی همسر خوب است ، همسر خوب مشاور و شريک انسان در زندگيست ، که انسان در کنار او در آرامش قرار می گيرد چنانکه خداوند فرمود: وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (21 – روم) : و از نشانه‏هاى او اينكه از نوع خودتان همسرانى براى شما آفريد تا بدانها آرام گيريد و ميانتان دوستى و رحمت نهاد آرى در اين نعمت براى مردمى كه مى‏انديشند قطعا نشانه‏هايى است . بنابر اين چه زن و چه مرد بايد در انتخاب شريک زندگانی خود دقت کند و همسرش را به خاطر دينش برگزيند .
هر مسافری نياز به استراحتگاه دارد تا خستگی راه از او کم شود ، استراحتگاه برای انسان در اين سفر مساجد است زيرا در مساجد آرامش نازل می شود پيامبر خدا می فرمايد: « ومَا اجْتَمَعَ قَوْمٌ في بَيْتٍ من بُيوتِ اللَّهِ يَتْلُونَ كتاب اللَّه، ويتَدَارسُونَه بيْنَهُم، إِلاَّ نَزَلتْ علَيهم السَّكِينَة، وغَشِيَتْهُمْ الرَّحْمَة، وَحَفَّتْهُم الملائِكَة، وذَكَرهُمْ اللَّه فيِمنْ عِنده » رواه مسلم. رسول خدا شخصی که به مسجد عادت نموده را دارای ایمان می دانند.
در روز قيامت علاقمندان به مسجد زير سايه عرش هستند.
مسافر بايد مراقب دشمنان و راهزنان باشد و هر راهی امکان نا امنی دارد، در اين دنيا ما دشمنانی داريم و دشمن ما شيطان و افراد گمراه پيرو او هستند. خداوند در قرآن بسيار ما را هشدار داده مثلا : «...وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ»(168بقره).راه مقابله با شيطان مسلح شدن به ايمان و تقواست شيطان از نکته های ضعف انسان استفاده می کند و بيشترين تلاشش براين است که انسان را به شرک بکشاند و کارهايش را در راه غير خدا قرار دهد.
هر مسافری نياز به توشه دارد و بايد مبلغی داشته باشد ، انسان وقتی می خواهد به آن دنيا مسافرت کند بايد توشه جمع کند خداوند می فرمايد : والعصر إن الأنسان لفی خسر الا الذين آمنو ...برای جمع کردن توشه آخرت بايد انسان اعمال نيک انجام دهد و رابطه اش را با خدا و خلق خدا درست بگرداند.
اعمال نيک انسان مستقيما در توشه او قرار نمی گيرد بلکه ابتدا بايد خدا قبول کند و قبول کردن خدا شرايطی دارد: اولا هر کاری را درست انجام دهی ، مثلا نماز درست بخوانی و ثانيا : برای رضای خدا انجام دهی و برای شهرت و ريا و .. نباشد و از خدا بخواهيم که قبول نمايد و کارمان را با منت و آزار و اذيت همراه نسازيم.

.....................
شیخ عبدالقادر اکرامی (استاد دوره عالی مجتمع علمی فرهنگی سلطان العلماء بندرلنگه و از اساتید سابق مدرسه اسماعیلیه)
منبع: سایت مجتمع سلطان العلماء بندرلنگه