برای اینکه دعاهایمان مورد اجابت پروردگار قرار گیرد دعا باید تابع دستورات و ضوابط اسلامی و شرعی باشد. دعا شروطی دارد.

اولین و مهمترین شرط دعا این است که وقتی می گوئیم خدایا به دادم برس دیگر امیدت فقط به خداوند متعال باشد و هیچ امید دیگری نداشته باشی در این حالت دعا مورد اجابت پروردگار قرار می گیرد. این وعده ی خداوند متعال است جایی که می فرماید: «أمّن یجیب المضطر إذا دعاه و یکشف السوء » حالت اضطرار داشتن ، حالت پریشانی پیدا کردن ، راه و چاره ای جز توسل به خدا پیدا نکردن ، دعاهایمان باید اینگونه باشد. یعنی اعتقاد کامل داشته باشیم ، یقین کامل داشته باشیم که هیچ ملجأ و هیچ پناهگاهی جز درگاه خداوند متعال نیست حالا بگو یا رب این دعا حتما مورد اجابت خداوند قرار می گیرد چون وعده ی خداوند است «أمّن یجیب المضطر إذا دعاه و یکشف السوء » چه کسی است که دعای درمانده را قبول کند و بلا و مصیبت را برطرف نماید؟ چه کسی غیر از خداوند متعال ؟

شرط دیگر اینکه دعایمان با أسماء الله الحسنی و اسم أعظم شروع کنیم . در میان اسم های خدا اسم الله الأعظم وجود دارد، حدیث هست که اگر کسی دعایش را با اسم أعظم خدا شروع کند دعایش غیرقابل برگشت است یعنی صد در صد مورد قبول درگاه خداوند قرار می گیرد حال پیرامون اینکه در بین 99 اسم و صفت خدا اسم الله الأعظم کدام است ، آراء و اقوال مختلفی از علماء وجود دارد برخی از علماء معتقدند که اسم الله الأعظم با حالات انسانها فرق می کند و بستگی به نوع نیاز انسان دارد به اینکه متناسب با نیازش به آن اسم الله متوسل شود.

به نسبت یکی اسم الله الأعظم حی ، قیوم یا رحیم است و به نسبت دیگری ذوالعرش و جبار.

برخی دیگر از علما بر این نظر و رأی هستند که هر کدام از اسماء الله الحسنی ، اسم الله الأعظم است منتها باید حالت انسان حالت اضطرار و پریشانی باشد.

در روایت هست که مردی خدمت امام جعفر صادق رضی الله عنه آمد ، امام جعفر صادق در عصر خویش یکی از علما و اندیشمندان بود . آن شخص گفت: آمده ام که به من اسم الله الأعظم را بیاموزی . امام جعفر صادق به او گفت: در این حوض یا استخر آب تنی کن تا من اسم الله الأعظم را به تو بیاموزم. مرد لباسش را سبک کرد و وارد حوض شد دید که حوض بزرگ و عمیق است دست و پایی زد و خود را به لب حوض رساند اما امام جعفر صادق به اطرافیان گفتند نگذارید به لب حوض بیاید و دستش را از لبه ی حوض جدا کنید این شخص چند بار در آب غوطه خورد و هر بار که به لب حوض می آمد دستش را از لبه ی حوض جدا می کردند تا جایی که آن شخص یقین پیدا کرد که می خواهند او را بکشند و آنها راضی به قتل او هستند یکباره گفت یا الله بدادم برس اینجا بود که امام جعفر صادق فرمود : دستش را بگیرید و او را نجات دهید. امام جعفر صادق به آن شخص گفت حال چه می خواهی؟ آن مرد گفت : اسم الله الأعظم را به من بیاموز. امام جعفر گفت : برو که اسم الله الأعظم را یاد گرفتی. مرد گفت چطور؟! امام جعفر صادق فرمود: هرگاه امیدت از همه چیز و همه کس قطع شد و تنها امیدت متوجه خداوند متعال شد هر کدام از اسماء حسنی را به زبان بیاوری آن اسم الله الأعظم است.

یکی دیگر از شروط و ضوابط دعا این است که دعا با حمد و ثنای خداوند آغاز شود. ستایش بی حد و حصر خداوند متعال ، خداوند را به بزرگی یاد کنیم . دقت کنید انبیا و بزرگان دعایشان فقط ثنا بود آنها چیز معینی از خدا طلب نمی کردند شاید این را خلاف ادب می دانستند که برای خدا تعیین تکلیف نمایند فقط ثنای خدا را بازگو می کردند مثلا حضرت ایوب علیه السلام وقتی دچار مصیبت و آن بیماری خطرناک شد گفت «رب إنی مسنی الضر و أنت أرحم الراحمین» حضرت یونس علیه السلام وقتی در اعماق دریا در شکم ماهی گرفتار شد گفت « لا إله الا أنت سبحانک إنی کنت من الظالمین» درخواستی را طلب نمی کند خداوند عالم به حالش هست ، می گوید هیچ معبود به حقی جز تو وجود ندارد تو منزهی ، تو والایی ، من ظالمم ، من ستمگرم ، من گناهکارم . حضرت ایوب چه گفت؟ می گفت حالتم این طور است تو ارحم الراحمین هستی هر چه خودت بخواهی .

اولیاء الله اینچنین بودند اگر خواسته ای داشتند فقط خدا را می خواندند قرب خدا را می جستند رضای خدا را طلب می کردند .

پس دعای خود را تا می توانی همیشه با حمد و ثنای پروردگار آغاز کن . خداوند متعال می فرماید: «ادعوا ربکم تضرعا و خفیة» خدا را بخوانید ، دعا کنید ، با حالت زاری و تضرع و گریه و با سوز و گداز خدا را بخوانید ، در حالت پنهانی ، در دل شب ، دور از انظار ، در وقت خاموشی ، در وقت سحر خدا را بخوانید و دعا کنید چنین دعایی صد در صد مورد قبول درگاه الهی قرار می گیرد چون تمام شرایط و ضوابط دعا در آن اجرا شده ، این چنین دعایی صد در صد مورد اجابت قرار می گیرد حتی اگر شخص مسلمان هم نباشد ، خداوند در قرآن بیان می کند و اشاره می نماید به اینکه مشرکین وقتی در دریا دچار طوفان می شدند با حالت تضرع و زاری فقط به درگاه خداوند التماس می کردند و همه ی معبودهای خرافی را رها می کردند. خداوند می فرماید ما آنها را به ساحل امن می رساندیم .

دیگر اینکه برادران عزیز ، خداوند متعال در طول هفته و ایام فرصتهای خاصی را برای اجابت دعا قرار داده اگر چه در هر لحظه ای خداوند دعا را می شنود و اجابت می کند . فرصتها زیاد است بعد از نمازهای فرض ، اول شب ، یک سوم آخر شب ، اول صبح و در وقت سحر ، در همین روز جمعه یک وقتی یک ساعتی هست که دعا مورد قبول درگاه خداوند قرار می گیرد ، ساعة الإجابة است ، لحظه ای است که درهای رحمت پروردگار بر انسانها باز می شود و انسانها می توانند از این فرصت استفاده کنند.

همین ماه مبارک رجب که ما در آن قرار داریم ماه قبول دعا و نیایش پروردگار است. ماه شعبان و ان شاء الله ماه مبارک رمضان و لیلة القدر همه و همه فرصتهای بی شمار برای دعا و اظهار بندگی است . خداوند از رحمتش این فرصتها را در اختیار بندگان قرار داده تا شاید فرصت را غنیمت شمارند و استفاده کنند.

پس خلاصه برادران عزیز و نمازگزاران محترم ، عقیده داشتن به دعا ، امیدوار بودن به رحمت خداوند متعال ، نشانگر صدق ایمان شخص است ، بیانگر یقین کامل انسان است ، و در هر حاجت و نیازی متوسل شدن به خداوند علاوه بر این که میل و رغبت و شوق انسان است عبادتی است برای او ، شریف ترین عبادتها به درگاه خداوند متعال همین دعا است.

............................................................................................
شیخ شافعی تشیخ «امام جمعه گیاهدان و مدیر مدرسه علوم دینی اسماعیلیه»
خطبه نماز جمعه گیاهدان مورخه 1393/2/26